بروز خشکسالی در ایران سبب نابودی تدریجی تالاب‌ها، دریاچه‌ها و زیستگاه‌های طبیعی شده است و فراموشی و بی‌توجهی مردم و دولت می‌تواند آن را به یک فاجعه زیست محیطی بدل کند.

خشکسالی‌های سال‌های اخیر و شدت گرفتن آن در زمان حاضر لطمه‌ی جبران‌ناپذیری را به محیط زیست ایران وارد کرده است. فراموشی و بی‌توجهی مردم و دولت هم تیر خلاص را به منابع طبیعی می‌زند.

آثار این فاجعه را می‌توان در تالاب‌ها، دریاچه‌ها و زیستگاه‌های ایران مشاهده و مطالعه کرد.

هم اکنون 95 درصد از مجموعه تالاب‌های هامون (پوزک، صابری و هیرمند) با وسعت 293 هزار هکتار، خشک شده است.

کارشناسان علت اصلی آن را کاهش آب ورودی به تالاب می‌دانند.

تالاب‌ هامون که در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد، بزرگ‌ترین دریاچه‌ی آب شیرین در ایران است.

از سوی دیگر بزرگ‌ترین دریاچه‌ی داخل ایران در استان آذربایجان غربی رو به نابودی است.

به گزارش همشهری آنلاین و به نقل از رییس پژوهشکده‌ی آرتمیای دانشگاه ارومیه، هفت سال دیگر دریاچه‌ی ارومیه به شوره‌زاری به وسعت چهار هزار کیلومتر مربع تبدیل می‌شود که کم‌ترین پیامد آن، تغییر آب وهوای منطقه، پیشروی نمک به سمت اراضی کشاورزی و تخریب آن و خالی شدن صدها روستا ازسکنه است.

مدیرکل محیط زیست استان اصفهان نیز پیش‌بینی کرد که زیستگاه‌های طبیعی استان اصفهان تابستانی بسیار بحرانی و خشک را تجربه کنند؛ حتی بحرانی‌تر از تابستان‌های خشک نیمه‌ی دهه‌ی 70.

امسال خشکسالی و وضعیت بحرانی کمبود آب در استان‌های مرکزی، انتظار ورود سیلاب به تالاب گاوخونی را منتفی کرده است.

در شمال کشور نیز وضعیت خشکسالی بحرانی است و تصمیم‌گیران برای حل مشکلات کمبود آب کشاورزی و شرب دست به کار شده‌اند.

فرماندار انزلی خبر داد که از بخشی از آب تالاب انزلی برای حل مشکل خشکسالی این شهرستان استفاده خواهد شد.

مسلما استفاده از آب تالاب‌ و مرداب‌ها در چنین وضعیتی عمر آنها را کوتاه‌تر نیز خواهد کرد.

هامون را از دست می‌دهیم

تالاب‌ها را محیط‌های می‌گویند که به لحاظ شکلی میان خشکی و دریا (دریاچه) قرار دارند، یعنی گاهی پرآب هستند و گاه نه. آنها از منابع آبی چون رود و رودخانه سیراب می‌شوند.

کنوانسیون جهانی حفاظت از تالاب‌های جهان که در سال 1971 در رامسر و با هدف حفظ و نگهداری تالاب‌ها امضا شده است، تالاب‌های هامون را در لیست قرمز قرار داده است.

هامون از سال 1354 به عنوان تالاب بین‌المللی معرفی شد.

شاید بتوان علت اصلی بحران هامون را خشکسالی دانست، اما آب شیرین این تالاب اهالی منطقه و کشاورزان را برای استفاده وسوسه کرده است و می‌کند.

مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست در این باره می‌گوید: افزایش جمعیت و نیاز به آب و غذای بیشتر، تغییر سطح زمین‌های کشاورزی، روش غیراصولی آبیاری و مصرف بی‌رویه‌ی آب در کشاورزی و تفکر نیاز به ذخیره‌ی آب برای سال‌های خشکسالی، جریان طبیعی آب را کاملا به ضرر تمام تالاب‌های کشور تغییر داد.

منبع اصلی تغذیه‌ی تالاب‌های هامون رودخانه‌ی هیرمند است که از کوه‌های افغاستان سرچشمه می‌گیرد.

به گزارش ایسکانیوز، ایران با دولت افغانستان یک قرارداد بین‌المللی دارد که سالانه حدود 840 میلیون متر مکعب آب از طریق رودخانه مشترک با افغانستان به ایران وارد شود.

گفته می شود افغانستان به تعهدات خود عمل نکرده و با ایجاد سد کجکی و بندهایی که بعد از سد کجکی ایجاد کرده، مانع ورود آب به ایران شده است.

با خشک شدن هامون پوشش گیاهی و 239 گونه‌ی جانوری منطقه نیز تهدید به مرگ می‌شوند.

دریاچه‌ی ارومیه تنها نمک به یادگار می‌گذارد

براساس نظر کارشناسی، سطح آب دریاچه‌ی ارومیه در مقایسه با زمان مشابه در سال گذشته، 40سانتی‌متر پایین رفته است.

به گزارش همشهری آنلاین، میزان شوری آب نیز به 320 گرم در لیتر رسیده، به همین دلیل کف دریاچه در مناطق کم عمق از نمک پوشیده شده و در مناطق پرعمق هم رسوب‌گذاری نمک قابل مشاهده است.

رحیم قربانی، استاندار آذربایجان غربی مصرف بالای آب از حوزه‌ی آبریز ارومیه را یکی از علل خشک شدن دریاچه می‌داند.

سال گذشته در استان آذربایجان غربی یک میلیون و 200 ‬هزار تن محصولات کشاورزی عرضه شده است که همگی از آب دریاچه تامین شده است.

در روزهای اخیر نه تنها کاهش عمق دریاچه‌ی ارومیه خطر جدی محیط زیست به شمار می‌آید، بلکه افزایش شوره‌زارهای اطراف دریاچه، کشاورزی و دامداری منطقه را تهدید می‌کند.

کارشناسان معتقدند که بارندگی‌های غیرمنتظره که سبب شکل‌گیری سیلاب می‌شوند، می‌تواند در حیات تالاب‌ها، دریاچه‌ها و زیستگاه‌ها موثر باشد.

اما به نظر می‌رسد در ایران مسایل محیط زیستی چنان از سوی مردم و دولت مورد بی‌مهری قرار می‌گیرد که هر روز باید  شاهد ناپدید شدن طبیعت بود.