دو فیلم ایرانی «سنگسار ثریا میم.» ساخته سیروس نورسته و «زنان در کفن» اثر مشترک محمدرضا کاظمی و فرید حائری‌نژاد، جایزه عدالت «سینما برای صلح» را از نهمین دوره برگزاری این رویداد سینمایی به‌دست آوردند.
دو فیلم ایرانی «سنگسار ثریا میم.» ساخته سیروس نورسته و «زنان در کفن» اثر مشترک محمدرضا کاظمی و فرید حائری‌نژاد، جایزه عدالت «سینما برای صلح» را از نهمین دوره برگزاری این رویداد سینمایی به‌دست آوردند.
«سینما برای صلح» وابسته به جشنواره بین‌المللی فیلم برلین هر سال هم‌زمان با این رویداد سینمایی و با همراهی سینماگران بزرگ جهان در شهر برلین برگزار می‌شود.
«سینما برای صلح» در سال 2002 با هدف تعامل جامعه بین‌المللی و جذب سرمایه برای پشتیبانی از پروژه‌های خلاق در راستای اهداف صلح‌طلبانه این رویداد بنیان گذاشته شد.
این جایزه امسال برای اولین بار در طول نه دوره برگزاری این رویداد به فیلم‌های ایرانی اهدا شده است.
فیلم سینمایی «سنگسار ثریا» بر اساس کتابی از فریدون صاحب‌جم با همین عنوان ساخته شده و با پرداختن به مساله سنگسار زنان متهم به ارتکاب زنا، نقض حقوق بشر در ایران را هدف قرار می‌دهد.
در این فیلم شهره آغداشلو، بازیگر ایرانی مقیم آمریکا و برنده جایزه امی پرایم تایم آکادمی هنرها و علوم تلویزیون آمریکا و نامزد دریافت اسکار نقش مکمل زن برای بازی در فیلم «خانه‌ای از شن و مه»، سرگذشت زنی با نام ثریا را بازی می‌کند.
فیلم سینمایی «سنگسار ثریا میم.»، اولین اثر سینمایی سازنده آن است که سابقه چندین سال فعالیت سینمایی و تلویزیونی دارد و کمپانی «ام‌پاورپیکچر» تهیه آن را بر عهده داشته است.
این فیلم با وجود آن‌که در رد خشونت قوانین حاکم بر ایران به خصوص درباره زنان ساخته شده اما انتقادهای بسیاری را نیز به همراه داشته است.
از نگاه برخی از منتقدان، این فیلم که گفته می‌شود در اردن تصویربرداری شده، تصویر درستی از جامعه ایرانی ارائه نمی‌دهد.
به نظر می‌رسد تصویر شخصیت‌های فیلم که کمر به سنگسار ثریا می‌بندند و مردمی که در اجرای این حکم شرکت می‌کنند، تصویر خشن و غیرانسانی است که منتقدان نمی‌توانند آن را به جامعه ایرانی بسط دهند و چنین رفتاری را در این جامعه معمول نمی‌دانند.
برخی از منتقدان نیز ضعف اصلی «سنگسار ثریا میم.» را در نگارش فیلمنامه و پیرنگ از هم گسیخته آن می‌دانند و معتقدند این فیلم بیش از آن‌که دغدغه صلح‌طلبی و مبارزه با خشونت را به تصویر کشیده باشد، از دین اسلام انتقاد می‌کند.
«سنگیار ثریا میم.» با وجود آن‌که مورد توجه جشنواره‌ها و منتقدان غربی قرار گرفته اما از سوی رسانه‌های دولتی ایران و منتقدان وابسته به دولت، فیلمی ضدایرانی و توهین‌آمیز خوانده می‌شود و به دلیل از دست دادن فرصت‌های بسیار در به تصویر کشیدن مساله سنگسار، از سوی منتقدان سینما در ایران فیلمی ضعیف قلمداد شده است.
منتقدان در حالی که بازی بازیگران فیلم چون آغداشلو، پرویز صیاد و جیمز کاویزل را پسندیده‌اند اما معتقدند شخصیت‌پردازی ضعیف، آن‌ها را به تیپ‌هایی منفعل نزدیک کرده است.
این دسته از منتقدان، وجود حکم سنگسار و نقض حقوق بشر در ایران را نفی نمی‌کنند و عدم تحقیق و مطالعه درباره جامعه ایران به ویژه پس از انقلاب و شرایط مذهبی حاکم بر آن را دلیل موفق نبودن این فیلم می‌دانند.
فیلم سینمایی «سنگسار ثریا میم.» در جشنواره‌های سینمایی اروپایی و آمریکایی شرکت کرده و جوایزی نیز از جشنواره فیلم لس‌آنجلس، جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو و جشنواره سینمایی هرت‌لند به‌دست آورده است.
نابرابری‌ها در «زنان در کفن»
فیلم مستند «زنان در کفن» به مدت 73 دقیقه با دنبال کردن فعالان حقوق زنان در ایران به قوانین تبعیض‌آمیزی که در سیستم قضایی ایران وجود دارد می‌پردازد.
محمدرضا کاظمی و فرید حائری‌زاده، کارگردانان ایرانی «زنان در کفن» با دنبال کردن شادی صدر حقوقدان و فعال حقوق بشر در ایران، مساله سنگسار زنان را در این کشور هدف قرار داده و با قربانیان سیستم قضایی ایران وارد صحبت می‌شوند.
دنبال کردن شادی صدر مسوول موسسه «راهی» که برای لغو حکم سنگسار فعالیت می‌کرد و امروز تعطیل شده است، بیننده را با زنانی آشنا می‌کند که محکوم به حکم سنگسار بوده‌اند و با کمک فعالان حقوق بشر از آن نجات پیدا کرده‌اند.
کارگردانان این فیلم، حضور زنان و فعالیت‌های آنان در کمپین‌های گوناگون را چشمگیر می‌دانند و معتقدند که جنبش مدنی در ایران بدون فعالیت زنان امکان‌پذیر نیست.
آن‌ها یکی از کارکردهای این فیلم را اطلاع‌رسانی به جهان و به مردم ایران درباره اجرای حکم سنگسار در این کشور می‌دانند و معتقدند که بسیاری از شهروندان داخل ایران از این‌که این حکم هنوز در ایران اجرا می‌شود، اطلاع ندارند.
گفتنی است این فیلم که پیش از این در جشنواره‌های سینمایی چون جشنواره فیلم آمستردام به نمایش درآمده بود، در ماه مارس امسال در جشنواره فیلم حقوق بشر مونترال به روی پرده می‌رود.
