دستاورد پژوهشی جدید نشان می‌دهد که شیوع بالای آرتروز ممکن است پیامد چاقی و عدم تحرک جسمانی باشد

افزایش میزان چاقی و عدم فعالیت باعث شیوع بیشتر آرتروز شده است. پژوهشگران انستیتوی تحقیقاتی غرب در تورنتوی کانادا گفته‌اند که این مشکل در بین زنان بیشتر دیده می‌شود.

الیزابت بارلی و هینا انصاری یافته‌های مطالعه خود را درشماره ماه مارس مجله‌ «آرتروز، مراقبت و تحقیق» که مجله کالج روماتولوژی آمریکاست منتشر کرده‌اند.

آرتروز عامل اصلی ناتوانایی‌های جسمانی و یکی از متداول‌ترین بیماری های مزمن در آمریکا و کانادا گزارش شده‌است. افراد میان‌سال یا مسن‌ به طور خاص نسبت به این بیماری آسیب‌‌پذیرترند.

براساس یک آمار ملی 2005 در آمریکا بیش از 21 درصد آمریکایی‌های بالغ (46 میلیون نفر) دارای آرتروز یا سایر بیماری‌های مفاصل هستند و بیش از 60 درصد بیماران مبتلا زن می‌باشند. زمینه يابی بهداشت عمومی کانادا در سال 2008 نیز نرخ این نوع بیماری‌ها را 15.3 درصد (4.3 میلیون نفر) گزارش می‌دهد که بازهم در زنان بیش از مردان است.

این مطالعه اولین مقایسه مستقیم بین یافته‌ها در کانادا و آمریکاست که به جست‌و جوی تفاوت‌های دو کشور در شیوع آرتروز و نیز آرتروز منتسب به محدودیت‌های تحرک پرداخته است.

نویسندگان مطالعه اخیر نتایج حاصل از زمینه‌یابی مشترک دو کشور آمریکا و کانادا را در فاصله 2002 تا 2003 مورد تحلیل قرار دادند.

یافته‌ها نشان می‌دهد که در آمریکا، شیوع آرتروز 18.7 و آرتروز قابل اسناد به محدودیت‌های تحرک 9.6 درصد است. در حالی‌که این آمار به ترتیب در کانادا 16.8 و 7.7 بود. محققان، شیوع بالاتر آرتروز در زنان آمریکایی را نیز شاهد بودند. به طوری‌که این نرخ در زنان آمریکایی 23.3 و در زنان کانادایی 19.6 بود. هم‌چنین نرخ بالاتر آرتروز منتسب به محدودیت تحرک در زنان آمریکایی دیده‌شد (13 در برابر 9.2 درصد). وقوع کلی آرتروز و آرتروز منتسب به محدودیت تحرک در مردان دو کشور تقریبا 14 و 16 درصد بود.

دکتر بادلی عدم تحرک جسمانی و چاقی بیشتر آمریکایی‌ها به‌خصوص زنان را به عنوان عوامل اصلی شیوع بالاتر این دو نوع آرتروز در آمریکا در مقایسه با کانادا ذکر کرد.

به نظر این محقق اقدامات پیشگامانه بهداشت عمومی در جهت تحرک جسمانی سالم و وزن متعادل می‌تواند بالقوه به کاهش وقوع آرتروز بیانجامد.

آرتروز: نشانه‌ها و همه‌گیرشناسی

آرتروز مجموعه‌ای از حدود 100 بیماری را تشکیل می‌دهد که در همه آن‌ها آسیب مفاصل وجود دارد. الگوی بیماری، شدت آن و نیز نشانه‌ها بستگی به نوع بیماری دارد. اما مهم‌ترین شکایت بیماران درد است که در قسمت مشخصی از مفاصل مانند پشت، دست، شانه‌، گردن، باسن، زانو یا پا وجود دارد. گاهی نیز بیماری بیش از یک عضو را درگیر می‌کند. سختی و تورم در مفاصل از ویژگی‌های بارز این دسته از بیماری‌ها محسوب می‌شود.

بنابر آخرین آمار اعلام شده در ایران از سوی مرکز روماتیسم ایران 6.6 درصد ایرانی‌های بالای 15 سال به انواع آرتروز مبتلا هستند. براساس این گزارش، این بیماری در زنان به دلایل ناشناخته و ارثی بیش از مردان است. لازم است خاطرنشان شود که متوسط وزن زنان در ایران از متوسط وزن جهانی بالاتر است و این خود یکی از عوامل اصلی بروز بیشتر آرتروز در زنان محسوب می‌شود.

آرتروز زانو یکی از شایع‌ترین انواع این بیماری در ایران است که در زنان ، افراد مسن‌تر و چاق بیشتر دیده‌ می‌شود.

انواع اشکال بیماری آرتروز عمدتا در سنین بالای 40 سال بروزمی‌کند. به همین دلیل پیش بینی می‌شود به دلیل جمعیت بالای جوان کشور در حال حاضر، در آینده‌ای نه چندان دور شاهد افزایش نرخ این بیماری باشیم. اما در عین حال شیوع بیماری به دلیل چاقی و عدم تحرک افراد در سنین پایین هم روبه افزایش است.

پیشگیری و درمان

تنظیم وزن بدن، انجام حرکات ورزشی مناسب، تقویت عضلات چهارسر زان، استفاده از صندلی مناسب، شیوه نشستن درست و نیز برداشت اجسام از روی زمین به شیوه مناسب از جمله عوامل پیشگیری در انواع آرتروزها شناخته می‌‌شود.

درمان‌های غیردارویی آرتروز عمدتا شامل خودداری از فعالیت‌هایی است که به مفصل درگیر فشار زیاد وارد می‌کنند. مثلا در مورد آرتروز زانو توصیه می‌شود بیمار کمتر از پله بالا یا پایین برود و دوزانو ننشیند. انجام حرکات ورزشی روزانه به صورت همیشگی، فیزیوتراپی، تقسیم نیرو در سطوح مفاصل با استفاده از ابزارهایی مانند عصا، و بالاخره کاهش وزن در افراد چاق از جمله سایر درمان‌های غیردارویی محسوب می‌شوند.

درمان‌های دارویی عمدتا داروهای مسکن یا ضدالتهاب مانند بروفن یا تزریق داخل مفصل را در برمی‌گیرد و در برخی موارد خاص، جراحی نیز انجام می‌شود.