نهمین دوره جایزه ادبی بنیاد گلشیری روز جمعه در یک مراسم خصوصی در یک خانه شخصی برگزار شد. برگزارکنندگان این مراسم نتوانستند از مقامات ایرانی برای برگزاری مراسم عمومی، اجازه بگیرند.

نهمین دوره جایزه ادبی بنیاد گلشیری روز جمعه در یک مراسم خصوصی در یک خانه شخصی برگزار شد. برگزارکنندگان این مراسم نتوانستند از مقامات ایرانی برای برگزاری مراسم عمومی، اجازه بگیرند.

این مراسم روز 10 اردیبهشت ماه برگزار شد و با اهدای لوح و جایزه نقدی، از برندگان تجلیل کردند.

داوری نهمین دوره جایزه «هوشنگ گلشیری» را پنج نفر به عهده داشتند: کامران بزرگ‌نیا، شاعر و منتقد مقیم آلمان؛ محمود حسینی‌زاد، داستان‌نویس، مترجم و منتقد؛ علی خدایی، داستان‌نویس مقیم اصفهان؛ رضا دانشور، داستان‌نویس و نمایشنامه‌نویس مقیم فرانسه؛ و لی‌لی گلستان، مترجم و کارشناس هنری.

داوران این دوره که به بررسی برترین مجموعه داستان‌های منتشر شده در سال 87 اختصاص داشت، در بخش مجموعه داستان اول «آویشن قشنگ نیست»، نوشته حامد اسماعیلیون از نشر ثالث و «مرگ‌بازی»، نوشته پدرام رضایی‌زاده از نشر چشمه را مشترکا به عنوان برنده اعلام کرده بودند.

در بخش مجموعه‌داستان نیز«آنجا که پنچرگیری‌ها تمام می‌شوند»، نوشته حامد حبیبی از انتشارات ققنوس و «برف و سمفونی ابری»، نوشته پیمان اسماعیلی از نشر چشمه مشترکا بالاترین امتیاز را کسب کرده‌بودند.

اهمیت و مشکلات جوایز ادبی خصوصی

در محدودیت رسانه‌ای فعلی ایران، تاثیر این جوایز برای معرفی آثار برجسته به مخاطبان ایرانی پررنگ‌تر شده‌است. برای مثال، رمان «نیمه غایب» حسین سناپور پس از آن‌که برنده جایزه ادبی «مهرگان» شد، به چاپ دوازدهم رسید؛ موفقیتی که کمتر در حوزه ادبیات جدی ایران دیده شده‌است.

جایزه‌های ادبی غیر دولتی در عمر کمتر از یک دهه‌شان، با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم کرده‌اند و گاهی یا به خواست خود و یا به اجبار از ادامه راه باز مانده‌اند.

در سال 87 سه جایزه مهم « گلشیری»، «نویسندگان و منتقدان مطبوعات» و جایزه «روزی روزگاری» اعلام کردند که به دلیل مشکلات جایزه خود را برگزار نمی‌کنند.

هیات داوران هشتمین دوره جایزه «گلشیری» بدون معرفی برنده، «سانسور و خودسانسوری » را عامل «مملو بودن بازار کتاب از آثار متوسط و نازل» معرفی کرده‌بود.

در بیانیه هیات امنای این بنیاد، مشکل دیگر بر سر راه اجرای مراسم، مکاتبات بی‌پاسخ با مدیران مربوط یا پاسخ منفی آنها عنوان شده‌بود.

جایزه «مهرگان ادب» هم سال گذشته به دلیل «دسترسی نداشتن به شرایط مناسب» و با انتقاد از تولید و نشر کم‌رونق آثار علمی و ادبی به دلیل تاخیر در امر صدور مجوز، جایزه سال 87 اش را برگزار نکرد.

جایزه «روزی روزگاری» نیز سال گذشته به‌دليل به حد نصاب نرسيدن تعداد رمان‌ها  دور دومش را در برگزار نکرد.

در بیانیه‌ای که از سوی جانشین دبیر این جایزه، سعید طباطبایی در بهمن ماه سال 88 به چاپ رسید، وی با اشاره به مشکلات عدیده بر سر راه کسب مجوز برگزاری مراسم اهدای جایزه، برندگان دور سوم را به اطلاع همگان رساند.

برندگان هشتمین دوره جایزه «صادق هدایت» نیز که به داستان کوتاه اختصاص داشت، بدون برگزاری مراسم پایانی در بهمن ماه سال 88 معرفی شدند.

جوایز خصوصی؛ هدف همیشگی اتهامات مسئولان دولتی

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات جوایز ادبی، اتهامات بی‌پایان مسئولان دولتی است که با روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد شدت بیشتری گرفته‌است.

در آذر ماه سال 87 محسن پرویز، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با انتقاد از مواضع جوایز ادبی خصوصی، برخی از این جوایز را متهم به داشتن معیارهای «مورد پسند بیگانگان» و اعلام نکردن صریح منابع مالی‌شان کرد.

اما در حالی که جایزه‌های غیر دولتی با موانع بی‌شماری مواجه هستند، جوایز ادبی دولتی بسیاری زیر نظر مستقیم یا غیرمستقیم مسئولان دولتی مشغول به کار هستند.

اعضای هیات امنای این جوایز در بیشتر موارد معاونان و مسئولان چند وزارت‌خانه هستند که از سوی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد انتخاب می‌شوند.

برندگان این جوایز غالبا از مزایای معنوی و مالی بسیاری بهره‌مند می‌شوند. برای مثال وزارت ارشاد، هزار نسخه از آثار برتر جايزه کتاب سال را می‌خرد و برای نویسندگان آن، جلسات نقد و بررسی و معرفی اثر در تلویزیون سراسری برگزار می‌کند.

به برندگان جایزه جلال آل احمد نیز که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است، 110 سکه بهار آزادی تعلق می‌گیرد.