بررسی جدید مطالعات مربوط به اثربخشی کافئین نشان می‌دهد که این ماده از اشتباهات شب‌کارها جلوگیری می‌کند

بررسی جدید چندین مطالعه نشان می‌دهد که مصرف کافئین می‌تواند به شب‌کارها کمک کند تا از اشتباه جلوگیری کنند.

در این بررسی که نتایج آن در«کتابخانه کوچرین» در 12 ماه مه 2010 به‌صورت آن‌لاین منتشرشده ‌است، محققان به بررسی 12 مطالعه در باره اثرات کافئین روی عملکرد افراد شب‌کار پرداختند و به این نتیجه رسیدند که کافئین بیش از چرت‌زدن می‌تواند از خطاهای کاری پیشگیری کند.

کتابخانه کوچرین، مرکز اطلاعات پزشکی و بهداشتی است که به صورت آن‌لاین در بسیاری از کشورها در دسترس همگان قرار دارد.

تخمین زده‌ می‌شود که 15 درصد مردم در کشورهای صنعتی در شیفت‌های شب کار می‌کنند یا همیشه شب‌کار هستند. شب‌کاری می‌تواند در ساعت درونی بدن اختلال ایجاد کند.

اختلال تغییر ساعت کار در شب‌کارها

به نظر محققان برخی از این افراد حتی مبتلا به اختلال تغییر ساعت کاری می‌شوند، به طوری‌که شب‌ها خواب‌های کوتاه دارند، در ضمن کار خواب‌آلوده می‌‌شوند و خطر ناشی از اشتباهات کاری در آن‌ها بیشتر است.

شرکت‌کنندگان مطالعاتی که در این بررسی موردنظر قرار گرفتند، کافئین را به صورت‌های مختلف مانند قهوه، قرص کافئین‌دار، نوشیدنی یا غذای انرژی‌زا و در برخی موارد نیز پلاسیبو یا دارونما دریافت کرده ‌بودند.

در بیشتر این مطالعات محیط کار شبیه‌سازی شده بود. به عبارت دیگر تحقیق در بسیاری از موارد در محیط‌های کاری واقعی صورت نگرفت و چنین محیطی صرفا به صورت آزمایشی ساخته‌شده‌ بود.

بررسی همه این مطالعات نشان داد کافئین بیشتر از چرت زدن یا دارونما در جلوگیری از اشتباهات کاری نقش دارد و عملکرد افراد را در حوزه‌های مختلف حافظه، توجه، ادراک، و استدلال بهبود می‌بخشد.

کاترین کر، سرپرست پژوهش در دانشکده پزشکی تراپیکال لندن گفت که این کاهش اشتباهات منطقا منجر به کاهش جراحات ناشی از آن‌ها نیز می‌شود، اما ارزیابی دقیق این کاهش امکان‌پذیرنیست.

نویسندگان بر لزوم مطالعه بیشتر در این زمینه به‌خصوص مطالعه شب‌کاری‌ها در افراد مسن‌تر تاکید کرده‌اند، چراکه بیشتر شرکت‌کنندگان مطالعات مورد بررسی 20 تا 30 ساله بودند.

احتیاط در مصرف کافئین

کافئین، ماده تلخی است که در قهوه، چای، نوشیدنی‌های گازدار، شکلات، برخی از دانه‌های روغنی و برخی از داروها یافت می‌شود.

این ماده اثرات زیادی بر سوخت‌وساز بدن از جمله تحریک دستگاه عصبی مرکزی دارد، افراد را هشیارتر می‌سازد و به آن‌ها انرژی بیشتر می‌دهد.

مصرف دو یا سه فنجان قهوه برای بسیاری از افراد زیان‌آور نیست، اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند فرد را بی‌قرار، مضطرب و تحریک‌پذیر سازد. حتی گاهی مانع خواب آرام افراد می‌شود و سردرد، ریتم قلبی غیرطبیعی یا مشکلات دیگر به‌وجود می‌آورد.

توقف مصرف مواد کافئین دار که به‌طور منظم استفاده می‌شود، آثار ترک این ماده را در بدن نشان می‌دهد. درست به همین دلیل افرادی که به نوشیدن چای و قهوه عادت کرده‌اند، در صورت عدم مصرف آن، پس از نیم یا یک روز دچار سردرد می‌شوند. اگرچه این مشکل پس از یک یا دو روز برطرف می‌شود.

انجمن قلب آمریکا تحقیقات مربوط به اثرات مصرف کافئین و قهوه را بر سلامت قلب «متناقض» می‌خواند و می‌گوید به‌نظرمی‌رسد نوشیدن یک یا دو فنجان قهوه در روز زیان‌آور نباشد.

برخی از مردم نسبت به اثرات کافئین حساس‌تر از دیگران هستند که باید مصرف آن را محدود سازند. مثلا برخی از افراد در صورت نوشیدن قهوه یا چای عصر یا شب‌هنگام به سختی به‌خواب می‌روند.

خطرات مصرف کافئین در کودکان موجب شده تا کارشناسان به زنان باردار و شیرده توصیه کنند تا آن را مصرف نکنند.

مصرف کافئین می‌تواند مشکلاتی برای کسانی ایجاد کند که همزمان داروهای خاصی را مصرف می‌کنند.