دکتر مجید ابهری، روانشناس و استاد دانشگاه، تغذیه و فضای آموزشی از جمله کلاس و مدرسه را بر وضعیت جسمی و روانشناختی کودکان بسیار موثر میداند. وی میگوید: بسیاری از دانشآموزان به دلیل نشستن پشت میز و نیمکتهای کهنه و غیراستاندارد با ترکیبات بدشکل استخوانی مانند قوز کردن و انحراف شانهها روبهرو میشوند.
بسیاری از دانشآموزان به دلیل نشستن پشت میز و نیمکتهای کهنه و غیراستاندارد با ترکیبات بدشکل استخوانی مانند قوز کردن و انحراف شانهها روبهرو میشوند.
سلامت نیوز در گزارشی روز 25 خردادماه به نقل از دکتر مجید ابهری، روانشناس و پژوهشگر، درباره تاثیرات محیط و تجهیزات مدرسه و ناسازگاری آن با نیازهای جسمی و روانی دانشآموزان نوشت: 50 درصد ناهنجاریهای قامتی دانشآموزان به علت تغذیه نامناسب میان وعده آنها و 40 درصد نیز به دلیل میز و نیمکتهای نامناسب است. در واقع حدود هشت میلیون دانشآموز با این مشکل مواجهند.
دکتر ابهری فشردگی جای نشستن دانشآموزان در بعضی مدارس را از جمله عوامل دیگری دانست که میتواند موجب اختلال جسمی و روحی آنها شود.
روزنامه همشهری در فروردین سال جاری در گزارشی که درباره آموزش مدیران در پیشگیری از ناهنجاریهای قامتی داشت تصریح کرد: فعالیت کانونهای حرکات اصلاحی و شناسایی ناهنجاریهای اسکلتی در برخی از مناطق آموزشوپرورش تهران متوقف شدهاست.
پیشتر نیز این نشریه در گزارشی از قول حسین قاسمی، کارشناس مسئول توسعه تربیت بدنی آموزش و پرورش تهران، از ابتلای 80 درصد دانشآموزان شهر تهران به ناهنجاری قامتی و اسکلتی خفیف یا شدید خبر دادهبود.
آقای قاسمی گفته بود: مراکز شناسایی این ناهنجاریها بهعلت نبود بودجه قادر به سرویسدهی مناسب نیستند.
کانونهای شناسایی ناهنجاریهای قامتی و اسکلتی برای مراجعه دانشآموزانی است که به تشخیص مربی تربیت بدنی دارای ناهنجاریهایی همچون سر به جلو، گردن کج، شانه افتاده و نامتقارن، پشت گرد، کمر صاف، پشت کج، زانوی پرانتزی و کف پای صاف هستند.
هر دانشآموز؛ مبتلا به یک یا دو ناهنجاری قامتی
تحقیقات در بین دانشآموزان تهرانی نشان داده که بیشتر دانشآموزان یک یا دو ناهنجاری قامتی و اسکلتی خفیف یا شدید دارند و این امر در دختران بیش از پسران است.
برخی از کارشناسان علت اصلی ناهنجاری قامتی و اسکلتی در میان دانشآموزان را کمبود فعالیت بدنی و عادتهای نادرست بدنی میدانند.
استفاده نامناسب از وسایل شخصی مانند کیف و کفش، وضعیت نادرست نشستن، ایستادن، راه رفتن و خوابیدن و نیز میز و نیمکتهای غیراستاندارد مدارس و حتی اتوبوس و پارک از جمله عواملی است که به عنوان تشدید کننده این ناهنجاری شناخته شدهاست.
حسین قاسمی به روزنامه همشهری گفته بود: دیوارههای پشت و کف بیشتر نیمکتهای موجود در مدارس استاندارد و راحت نیستند و در نتیجه به عضله و عروق خونی دانشآموزان فشار وارد میکنند و این امر باعث تغییرساختار بدنی دانشآموزان و عادتهای نادرست در طرز نشستن آنها میشود.
براساس بررسیهای انجام شده در سال 82 از هر 150 دانشآموز دختر تهرانی 141 نفر دچار فقر حرکتی بودند و این در حالی است که در مدارس شهرستانهای استان تهران از هر 600 دانشآموز دختر فقط 2 نفر از لحاظ بدنی سالم هستند و بقیه از فقر حرکتی رنج میبرند.
یکی از مهمترین عوامل ضعف ساختاری در دانشآموزان، سوء تغذیه ناشی از ضعف اقتصادی خانوادههاست و نکته دیگر پدیده کم تحرکی در جامعه است.
مشکلات عمده ساختار قامتی دختران و پسران
براساس طرح شناسنامه ساختار قامتی و آمادگی جسمانی دانشآموزان در سال 85 وجود شانه نامتقارن، کمرگود، سر به جلو و کف پای صاف، شایعترین بیماریهای قامتی در دانشآموزان پسر است.
شانه نامتقارن، کمرگود، شست کج، کف پای صاف، زانوی پرانتزی، سر رو به جلو، پشت گود، زانوی ضربدری، پشت کج و پشت صاف، مهمترین بیماریهای ساختار قامتی در دانشآموزان دختر است.
نداشتن فعالیتهای ورزشی، مشکلات جسمی بسیاری را برای دختران به وجود میآورد.
اهمیت محیط و تجهیزات مدرسه در روحیه دانشآموزان
از سوی دیگر دکتر مجید ابهری، محیط مدرسه و چگونگی آن را موثر در روحیه دانشآموزان دانست و گفت: رنگهای محیط آموزشی در شادی و یادگیری آنها نقش دارند. مثلا رنگهای گرم و شاد، غدد درونی کودکان و نوجوانان را به ترشح وادار کرده و از افسردگی آنان جلوگیری میکند.
در ادامه وی به اهمیت نور مناسب محیط کلاسها اشاره کرد و گفت: فقدان نور کافی در کلاسهای درس میتواند به ضعف بینایی بیانجامد.
آقای ابهری درمورد معایب کاربرد سنتی تخته سیاه و گچ گفت: «استفاده از تخته سیاه و گچ، علاوه بر ایجاد مشکلات ریوی و تنفسی به لحاظ روانشناسی و رنگ آن بر یادگیری اثر منفی خواهد داشت.»
علاوه بر رنگ و نور، عوامل دیگری مانند گرما و سرمای محیط، وضعیت آبخوریها و سرویسهای بهداشتی مدارس به لحاظ انتقال بیماریهای واگیردار در وضعیت جسمی و روحی دانشآموزان موثر است.
این متخصص علوم رفتاری با اشاره به مناسبسازی فضای مدرسه و تاثیر آن در بهبود وضعیت روحی دانشآموزان کاربرد نقاشیهای زیبا در حیاط مدارس، استفاده از وسایل بازی برای دانشآموزان مقطع دبستان و استفاده از فضای سبز در محیط مدرسه را برای روحیه دانشآموزان مفید و در تقویت انگیزه درس خواندن آنها موثر دانست.
دکتر ابهری همچنین با ابراز تاسف از محدودیت فضای مدارس و به بطالت گذراندن ساعت ورزش دانشآموزان در کلاسها، رسیدگی به این مسائل را اولویت آموزشوپرورش و اولیای دانشآموزان دانست.