اتحادیه اروپا پس از قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد مبنی بر تحریم ایران، کمربند تحریم اقتصادی به دور ایران را سخت‌تر کرده است.

آمریکا و متحدانش به سرعت در حال سخت‌تر کردن کمربند اقتصادی به دور ایران هستند تا با تحمیل‌ محدودیت‌های جدید، فشار اقتصادی بیشتری را نسبت به پیش، بر ایران وارد کنند.

روزنامه واشنگتن‌پست امروز 18 ژوئن 2010 با این جمله مقاله‌ تحلیل خود را آغاز کرده و به تحریم‌های صورت گرفته از سوی اتحادیه اروپا ورای قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌پردازد.

روز پنج‌شنبه نیز، دولت‌های اتحادیه اروپا موافقت کردند تا فعالیت شرکت‌هایی را محدود سازند که به سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز ایران می‌پردازند.

این تحریم‌ها ورای تحریم‌های سازمان ملل مطرح می‌شود و اتحادیه‌ اروپا همراه با آمریکا، استرالیا، ژاپن، کره جنوبی و برخی کشورهای دیگر برآنند تا تحریم‌های خود را علیه تجارت با ایران شدت بخشند.

این اقدامات به‌دنبال تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل صورت می‌گیرد که واشنگتن‌پست آن را «آبکی‌» می‌خواند و بر آن‌است تا استراتژی دولت اوباما را به مرحله بعد در مقابله با ایران یعنی تحریم‌های یک جانبه شدید کشورها بکشاند.

دیپلمات‌های غربی و مقامات آمریکا هنوز هم هدف اصلی را برگرداندن ایران به پای میز مذاکره می‌دانند. اما به نظر واشنگتن پست، اهداف دست دومی هم وجود دارد؛ مثلا بازداشتن اسرائیل از حمله نظامی علیه پایگاه‌های هسته‌ای ایران که می‌تواند منطقه را آشفته کند، اطمینان بخشی به متحدان عرب در مورد زیرنظر بودن ایران و علامت دادن به سایرکشورها در دنیا که ساخت تسلیحات هسته‌ای می‌تواند چنین پیامدهایی داشته باشد.

«شکاف‌های قابل بهره‌برداری» در میان رهبران ایران

واشنگتن پست در ادامه مقاله می‌نویسد که تاکنون رهبران ایران هیچ نشانه‌ای برای مذاکره جدی در باره برنامه هسته‌ای «صلح‌طلبانه» خود نشان نداده‌اند اما برخی مقامات آمریکایی از «شکاف‌های قابل بهره‌برداری» در میان رهبران ایران خبر داده‌اند.

رابرت آین‌هورن، از مقامات وزارت امور خارجه آمریکا در اجرای تحریم‌ها می‌گوید «این تحریم‌ها خود، پایان کار نیستند بلکه ابزاری برای یک پایان محسوب می‌‌شوند.»

به نظر این مقام آمریکایی تحریم‌ها، دنبال کردن آرمان‌های هسته‌ای و موشکی ایران را برای این کشور دشوارتر می‌سازد.

او گفت که امیدوار است که ایرانی‌ها به برآورد هزینه‌ها و مزایای این کار بپردازند و به مذاکره بسیار جدی تشویق شوند.

مقامات آمریکایی و اروپایی نیز می‌گویند که این ترفند نیز با عدم اطمینان‌هایی مواجه است، مثلا چین می‌تواند جایگزین سرمایه‌گذاران غربی شود.

واشنگتن‌پست به نقل از یک دیپلمات می‌گوید که تنها این امید وجود دارد که چین تحت فشار بین‌المللی از منفعت طلبی خود در شرایط عقب‌نشینی بین‌المللی دست بردارد.

ضمنا مقامات می‌گویند که چین نمی‌تواند برخی از تکنولوژی‌ها و محصولات اروپایی را به ایران عرضه کند.

تحریم‌های اتحادیه اروپا بالقوه زیاد هستند زیرا اروپا بزرگترین طرف تجارت ایران محسوب می‌شود.

ایران بیش از 30 بیلیون دلار تجارت سالانه با 27 کشور عضو اتحادیه اروپا دارد که در مقایسه با تجارت با آمریکا بسیار زیاد است.

اروپایی‌ها یک هفته پس از رای سازمان ملل و با هدف نهایی کردن آخرین قوانین در این زمینه تا 26 ژوئیه، به سرعت عمل کرده‌اند.

پیشتر هفت یا هشت ماه طول کشید تا اروپا قوانین مربوط به اجرای قطعنامه تحریم‌های سازمان ملل متحد را تنظیم کند اما این بارگفته می‌شود که تلاش‌های دولت اوباما در درگیرشدن با مسئله ایران، آشکارشدن پایگاه‌های هسته‌ای جدید در ایران در سال گذشته و سرکوب خونین تظاهرات پس از انتخابات سال گذشته ایران در ترکیب با یکدیگر نگرش پایتخت‌های اروپایی را تغییر داده است.

برخی از کشورهای اروپایی مانند سوئد که نسبت به تحریم‌ها بدبین هستند نگرانی‌هایی نیز در باره حقوق بشر دارند.

پاتریک کلاسون، معاون تحقیقات در انستیتوی واشنگتن در امور سیاسی خاور نزدیک در این زمینه معتقد است تغییرات اساسی سال گذشته ایران بر اروپا تاثیر زیاد داشته است.

تحریم‌های اروپا از حد ادعا گذشته است

رهبران اروپا برای اولین بار هر ادعایی در باره محدودیت تحریم‌ها به فعالیت‌های هسته ای وموشکی را کنار گذاشته‌اند و تحریم را به بانکداری، بیمه، حمل ونقل، ممنوعیت ویزا و بلوکه‌کردن سرمایه‌های موسسات مربوط به سپاه پاسداران ایران نیز توسعه داده‌اند.

محدودیت‌های مربوط به صنعت نفت و گاز ایران شامل ممنوعیت‌ در انتقال تکنولوژی، پالایش و تبدیل گاز طبیعی به مایع نیزهست.

تحریم‌های اتحادیه اروپا شامل مهار فروش بنزین به ایران نیست، کشوری که به علت فقدان ظرفیت پالایش تقریبا یک سوم بنزین مصرفی خود را از خارج تامین می‌کند.

اما انتظار می‌رود که این امر از جمله محدودیت‌های اعمال شده از سوی آمریکا باشد. اگرچه تاجران در این زمینه می‌گویند بازار سیاه بنزین می‌تواند در این زمینه به ایران کمک کند.

تاکنون بسیاری از شرکت های نفتی بزرگ بازار ایران را رها کرده‌اند و اصلی‌ترین عوامل تحریم‌های جدید، احتمالا شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی هستند که تجهیزات لازم را برای ادامه فعالیت ایران، فراهم می‌کنند.

مارک رابوویتز، مدیر اجرایی بنیاد دفاع از دموکراسی در واشنگتن گفته است که تحریم‌های اروپا بسته به این که چگونه آخرین پیش‌نویس آن نوشته شود می‌تواند «پراهمیت» باشد. شکاف در تحریم‌های کنونی فرصت انتقال تکنولوژی و خدمات مهندسی را می‌دهد.

دیپلمات‌های غربی و مقامات آمریکایی اصرار بر آن دارند که درصورت شکست تحریم‌ها برای فشار بر ایران هیچ بحث جدی در باره استراتژی محدودسازی وجود نداشته است.

یکی از دیپلمات‌های غربی ضمن درست‌خواندن بدبینی نسبت به تحریم‌ها می‌گوید: «من فکر نمی‌کنم با این تحریم‌ها ما مطمئن باشیم که می‌توانیم با ایران وارد مذاکره جدی شویم اما اگر چنین نکنیم، یک چیز قطعی است و آن این‌که ما هرگز وارد مذاکره با ایران نخواهیم شد.»