روزنامه گاردین در مقاله‌ای به قلم سعید کمالی دهقان مجازات چند نفر در رابطه با کهریزک را تاکتیک جمهوری اسلامی برای سرپوش گذاشتن روی آزار و کشتار در آن بازداشتگاه ارزیابی می‌کند.

روزنامه گاردین در مقاله‌ای با عنوان «لاپوشانی درباره گوانتاناموی ایران نتیجه ندارد» در واکنش به محاکمه متهمان پرونده بازداشتگاه کهریزک نوشت که حکومت ایران سپر بلای خودش را مجازات می‌کند.‬

نویسنده مقاله با گفتن این که سرزنش دیگران، یکی از شیوه‌‌های رو به رو شدن با شواهد انکارناپذیر رسوایی‌ها است، آن را تاکتیک جمهوری اسلامی برای سرپوش گذاشتن روی آنچه در کهریزک رخ داد ارزیابی می‌کند.

در این مقاله آماده است که حکومت ایران گزینش برخی سپر بلاها توسط خودی‌ها و مجازات آنها را غالبا نتیجه‌بخش می‌داند.

این هفته دادگاهی نظامی در تهران دو نفر از مسئولان متهم به شکنجه و کشتار سه معترض زندانی را محاکمه و به مرگ محکوم کرد.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که 9 مظنون دیگر نیز به زندان محکوم شده و یک نفر نیز تبرئه شده است. بر اساس اطلاعیه سازمان قضایی نیروهای مسلح، این حکم نهایی نیست و می‌تواند در آن تجدیدنظر شود.

دادگاه پشت درهای بسته تشکیل شد و در طی آن نام هیچ شخصی برده نشد، بنابراین به قول نویسنده مقاله روزنامه گاردین، هیچ یک از گفته‌های رسمی حکومت در این زمینه نمی‌تواند به طور مستقل تایید شود.

«گوانتاناموی ایران، شرم جمهوری اسلامی»

در ادامه، نویسنده مقاله به شرح کوتاهی از زندان کهریزک پرداخته است که به «گوانتاناموی ایران» معروف شد و هنگامی که گروهی از زندانیان آزاد شده از آن به رسانه‌های بین‌المللی درباره آنچه بر آنها در این بازداشتگاه گذشت، گزارش دادند، شرم آن برای جمهوری اسلامی ماند.

این مرکز نگهداری بازداشت شدگان در زیرزمینی ساخته شده بود که دستگاه تهویه و امکانات بهداشتی نداشت. اگر چه حداکثر ظرفیت بازداشتگاه کهریزک 50 زندانی بود، اما سال پیش صدها نفر در آن جای داده شدند.

براساس گزارش‌ها و ادعای شاهدان عینی، دست کم پنج زندانی در آن زیر شکنجه کشته شدند و برخی دیگر نیز مورد تجاوز جنسی قرار گرفتند.

در تیر ماه سال 88 وقتی یک عکاس هوادار حکومت به آیت‌الله خامنه‌ای گفت که در آن جا به او تجاوز شده است، دستور بستن بازداشتگاه توسط رهبری صادر شد اما به موضوع تجاوز اشاره‌ای نشد.

چندی بعد مهدی کروبی با افشا کردن نامه‌ای که به اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس خبرگان نوشته بود، مساله تجاوز جنسی به بازداشت شدگان را برای نخستین بار مطرح کرد.

به نوشته گاردین، افشای تجاوز در زندان «یک رسوایی برای حکومتی بود که درس ارزش‌های اخلاقی می‌دهد و لاف جمهوری اسلامی می‌زند.»

این موضوع فریاد اعتراض حامیان حکومت را هم بلند کرد، اما این زمانی بود که اعلام شد محسن‌ روح‌الامینی، پسر 24 ساله یکی از چهره‌های محافظه‌کار و از مشاوران محسن رضایی در میان کشته‌شدگان است و مسئولان مجبور شدند پاسخ دهند.

در پی آن، نام دو نفر دیگر یعنی امیر جوادی‌فر و محمد کامرانی هم در میان کشته شدگان اعلام شد.

نویسنده گاردین در ادامه می‌گوید که در واقع دو مسئولی که در این هفته در دادگاه نظامی محاکمه شدند، متهم به دست داشتن در کشته شدن سه معترض زندانی هستند، درحالی که منابع معترضان می‌گویند که دست کم پنج نفر در این بازداشتگاه کشته شده‌اند.

مقام‌های مسئول در کشور پس از فاش‌شدن موضوع تجاوز، آن را با عنوان «تبلیغات معترضان» رد کردند. اما مجلس شورای اسلامی کمیته‌ای برای بررسی موضوع تشکیل داد که در گزارش آن نام سعید مرتضوی، دادستان وقت تهران در پشت این پرونده مطرح شد. با این حال کمیته پیگیری مجلس همچنان اتهام تجاوز را رد کرد.

گاردین در ادامه می‌نویسد که دولت‌ها بیشتر تلاش می‌کنند به بدنامی و رسوایی خود پایان دهند، اما جزئیات بیشتری از این ماجرا آشکار می‌شود.

سایت روزآنلاین می‌نویسد که رامین پوراندرجانی، پزشک وظیفه بازداشتگاه کهریزک در اثر خفگی کشته شد، اگر چه پلیس اعلام کرد که مرگ او طبیعی بوده است.

رامین پوراندرجانی در زمان بازداشت معترضان در کهریزک، پزشک بازداشتگاه بوده وگفته می‌شود که جزئیات مرگ معترضان از جمله محسن روح‌الامینی را افشا کرده بود.

شکنجه‌های کهریزک به گزارش فعالان حقوق بشر

گاردین به نقل از خبرگزاری فعالان حقوق بشر به سخنان یکی از زندانیان سابق کهریزک اشاره می‌کند که به دلایل امنیتی نام او فاش نشده است.

این زندانی گفته بوده که 43 روز پس از بازداشت اجازه یافت تا با خانواده‌اش تماس بگیرد.

او هم‌چنین گفته که به او کلیپ ویدئویی از پسرش را نشان داده‌اند و گفته‌اند اگر به آن چه آنها می‌خواهند اعتراف نکند، به پسرش تجاوز خواهند کرد.

فعالان حقوق بشر سعی کرده اند با جمع‌آوری اطلاعات از افراد به طور جداگانه درباره تجربه‌هایشان از بازداشتگاه کهریزک، این «بدنامی» را مستند کنند.

آنها در گزارش خود آورده‌اند که شلاق زدن، کتک زدن با باتوم و میله‌های فلزی و شوک الکتریکی متداول بوده است. برخی زندانیان به نمایش اندام جنسی خود به نحو تحقیرآمیزی وادار شده‌اند و به برخی نیز با بطری و باتوم تجاوز شده است... برخی باید خم می‌شدند و دیگران روی آنها ادرار می‌کردند.

به نظر نویسنده مقاله گاردین، این نخستین بار نیست که ایران از «نیرنگ‌های قدیمی» برای پوشاندن بدنامی‌های خود با برگزار کردن چنین محاکمه‌هایی استفاده می‌کند.

این نویسنده به جریان حمله 11 سال پیش به خوابگاه‌های کوی دانشگاه تهران اشاره می‌کند و این که پس از محاکمه، ماموران پلیس و مقام‌های مسئول در دادگاه تجدیدنظر تبرئه شدند، به جز یک نفر آن هم به جرم دزدیدن ریش‌تراش برقی یکی از دانشجویان.

روزنامه گاردین با این ارزیابی که محاکمه‌های پس از حمله به کوی دانشگاه در 18 تیر 78 پایان آن ماجرا نبود و هنوز هم در سالگرد آن تظاهرات به پا می‌شود، نتیجه می‌گیرد که تاکتیک کنونی حکومت ایران در محاکمه عاملان کهریزک نیز اثربخش نخواهد بود و داستان آن پایان نخواهد یافت.

مقاله در پایان به گمانه‌های یکی از سایت‌های معترضان در ایران اشاره می‌کند که بازداشتگاه کهریزک با تغییر نام به «سروش 111» بازگشایی شده است.