خبرگزاری مهر در گزارشی به موجودی صندوق ثروت ملی در 24 کشور جهان پرداخته است. دولت ایران از دو سال پیش تاکنون از اعلام موجودی حساب ذخیره ارزی سر باز می‌زند و آن را محرمانه می‌داند.

خبرگزاری مهر در گزارشی به موجودی صندوق ثروت ملی در 24 کشور جهان پرداخته است.  دولت ایران از دو سال پیش تاکنون از اعلام موجودی حساب ذخیره ارزی سر باز می‌زند و آن را محرمانه می‌داند.

بر اساس گزارش خبرگزاری مهر، بیشترین موجودی صندوق ثروت ملی در میان 24 کشور جهان به امارات متحده عربی با عدد 875 میلیارد دلار تعلق دارد.

بر اساس این گزارش پس از امارات متحده عربی، نروژ و عربستان سعودی به ترتیب با ذخیره ارزی 397 و 365 میلیارد دلار در جایگاه دوم و سوم از نظر بیشترین ذخایر ارزی قرار دارند.

در میان 24 کشوری که میزان ذخایر ارزی آن‌ها در این گزارش مورد مقایسه قرار گرفته است، کرواسی با 0.4 میلیارد دلار کمترین میزان ذخیره ارزی را دارد.

این گزارش در حالی موجودی صندوق ضروت ملی روسیه را 163 میلیارد دلار اعلام کرده است که خرداد ماه سال جاری شبکه خبری بی.‌بی.‌سی صندوق ذخیره ارزی روسیه را در آستانه خالی شدن اعلام کرد.

به گفته آلکسی كودرین، صندوق ذخیره‌ ارزی روسیه در زمان بحران جهانی اقتصاد كسری بودجه این کشور را جبران كرده است، اما تا ابتدای سال 2011 به اتمام می‌ر‌سد.

حجم دارایی صندوق‌های ثروت ملی در میان کشورهای مختلف حدود 3 هزار میلیارد دلار برآورد شده است. در این میان کشورهای نفت‌خیز خاورمیانه و همچنین نروژ، قسمت اعظم این دارایی‌ها را یعنی بین هزار و 200 تا 2هزار و 200 میلیارد دلار را در اختیار دارند.

صندوق ثروت ملی، ذخیره‌ای ارزی است که در بیشتر کشورهای جهان به خصوص کشورهایی که دارای درآمد نفتی هستند، تشکیل شده و کارکرد آن صیانت از ثروت بین نسلی و ثبات و توسعه اقتصادی است.

تشکیل چنین صندوق و یا حسابی در بیشتر کشورهایی که دارای ذخایر و درآمدهای ارزی هستند، مرسوم است و این کشور با دغدغه مصرف بهینه درآمدهای ارزی خود، این صندوق را ایجاد کرده‌اند.

از سال 2000 تا‌کنون اکثر کشورهای نفت‌خیز که اهدافی چون تثبیت اقتصادی، پس‌انداز احتیاطی، حمایت از اقتصاد داخلی و سرمایه‌گذاری‌های خارجی را در دستور کار خود قرار داده‌اند، صندوق ذخیره ارزی و یا ثروت ملی را تحت نام‌های مختلف تاسیس کرده‌اند.

صندوق ذخیره ارزی در ایران

حساب ذخیره ارزی که در دولت محمود احمدی‌نژاد به صندوق ذخیره ارزی تغییر نام دارد، در سال 1379 و در دولت سید محمد خاتمی، پس از پشت سر گذاردن شوک ناشی از کاهش شدید درآمدهای نفتی راه‌اندازی شد.

ایجاد حساب ذخیره ارزی براساس ماده 60 برنامه سوم توسعه در دستور کار دولت قرار گرفت و به تصویب مجلس شورای اسلامی نیز رسید.

این صندوق در سال 89 و براساس برنامه پنجم توسعه بار دیگر تغییر نام داده است و از این پس صندوق توسعه ملی خوانده می‌شود.

دولت اصلاحات با استفاده از الگوی کشورهای توسعه یافته‌ای چون نروژ که تجربه تشکیل صندوق ذخیره ارزی را داشتند، با هدف ایجاد ثبات در میزان درآمدهای حاصل از فروش نفت خام، تبدیل دارایی‌های حاصل از فروش نفت خام به دیگر انواع ذخایر و توسعه فعالیت‌های تولیدی، سرمایه‌گذاری و تامین بخشی از اعتبار موردنیاز طرح‌های تولیدی و کارآفرینی بخش غیر‌دولتی و نیز فراهم کردن امکان تحقق فعالیت‌های پیش‌بینی شده در برنامه‌های پنج ساله تاسیس کرد.

از زمان تشکیل حساب ذخیره ارزی تا دو سال پیش، موجودی این صندوق هر شش ماه یک بار اعلام شده است، اما از دو سال پیش تا‌کنون دولت از اعلام موجودی این حساب سر باز می‌زند.

محمود احمدی‌نژاد موجودی این صندوق را محرمانه اعلام کرده است. برخی از صاحب نظران علت عدم ارائه اطلاعات دقیق در مورد موجودی این صندوق را، خالی بودن آن و برداشت‌های بی‌رویه دولت ارزیابی کرده‌اند.

محمد‌رضا خباز، نماینده کاشمر در مجلس شورای اسلامی علت محرمانه بودن موجودی حساب ذخیره ارزی را خالی بودن آن می‌داند.

در عین حال موسی‌الرضا ثروتی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هشتم مرداد ماه موجودی صندوق ذخیره ارزی را هفت میلیارد دلار اعلام کرده است.

از سوی دیگر مهدی چمران عضو شورای شهر تهران، خرداد ماه سال گذشته موجودی صندوق ذخیره ارزی را 20 میلیارد دلار اعلام کرد و این رقم را سه برابر موجودی این صندوق در زمان تشکیل دولت نهم دانست.

اطلاعات ضد و نقیض در مورد موجودی حساب ذخیره ارزی در حالی منتشر شده است که خبرگزاری فارس پایان تیرماه اعلام کرد که ذخایر بین‌المللی كه شامل موجودی حساب ذخیره ارزی و ذخایر بین‌المللی بانك مركزی است، در 9 ماهه سال 88 با افت بیش از 9 میلیارد دلاری مواجه شده است.

در حال حاضر با توجه به این‌که دولت اقدامی در راستای اعلام موجودی صندوق ذخیره ارزی انجام نداده و با توجه به تاکید مجلس مبنی بر آگاهی از میزان موجودی حساب ذخیره ارزی، كمیته مشتركی از سوی بانك مركزی، مركز پژوهش‌های مجلس و وزارت اقتصاد، تشکیل شده و گزارشی از موجودی حساب ذخیره ارزی به كمیسیون تلفیق مجلس ارائه کرده است.

محمد‌رضا تابش، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی، در گفت و گو با ایلنا، تاکید کرد که در گزارش سال گذشته بانک مرکزی به کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، موجودی صندوق ذخیره ارزی مثبت بوده است.

بر اساس اظهارات آقای تابش این گزارش مناقشاتی را در کمیسیون برنامه و بودجه به دنبال داشته است؛ چرا که مرکز پژوهش‌های مجلس با ارزیابی میزان تعهدات مالی دولت و كسر آن از موجودی حساب ذخیره ارزی، موجودی این صندوق را منفی ارزیابی کرده است.

در حال حاضر رقم دقیقی از موجودی صندوق ذخیره ارزی در دست نیست، اما برخی از کارشناسان گفته‌اند که بعید است موجودی این صندوق بیش از 10 میلیارد دلار باشد؛ هر چند که خبرگزاری مهر به نقل از مقامات پولی و بانکی کشور موجودی این صندوق را «‌خوب » اعلام کرده است.