یونیسف گزارش داد که از هر پنج کودک 6 تا 11 ساله ایرانی، بیش از یک کودک از سوی سرپرست تنبیه بدنی می‌شود و آزار جسمی کودکان در مدارس و محل نگهداری کودکان و نوجوانان مجرم متداول است.

صندوق بین‌المللی حقوق کودکان (یونیسف) گزارش داد، از هر پنج کودک 6 تا 11 ساله ایرانی، بیش از یک کودک از سوی سرپرست تنبیه بدنی می‌شود و آزار جسمی کودکان در مدارس و محل نگهداری کودکان و نوجوانان مجرم متداول است.

براساس گزارشی که در سایت یونیسف انتشار یافته، آخرین مطالعات در تهران نشان می‌دهد که «کودک‌آزاری» و «بهره‌کشی اقتصادی» از کودکان ایرانی در حال افزایش است.

این گزارش تاکید می‌کند که بیشتر مردم ایران از «کیفیت زندگی متوسط» برخوردارند، با این حال به معضلاتی چون افزایش نرخ بیکاری، نامتوازن بودن درآمد عمومی و برخورداری از فرصت‌ها، زندگی بیش از 20 درصد مردم زیر خط فقر و نابرابری‌های جدی در مناطق شهری و روستایی اشاره می‌کند و درباره رواداشتن خشونت نسبت به کودکان هشدار می‌دهد.

در این گزارش، به آمار دقیق و جزیی کودک‌آزاری و مسائل دیگری چون کار غیرقانونی که کودکان ایرانی را تهدید می‌کند، اشاره نشده است.

کودک‌آزاری و آمار و ارقام مبهم

به دلیل این‌که در مسیر انجام پژوهش‌های اجتماعی توسط موسسات غیردولتی در ایران محدودیت‌هایی وجود دارد و این محدودیت‌ها حتی انتشار نتایج بررسی‌های صورت گرفته از سوی نهاد‌های دولتی را هم شامل می‌شود، آمار دقیق و مدونی از خطر‌هایی چون آزار جنسی، آزار جسمی و روحی و کار غیرقانونی کودکان در ایران در دست نیست.

رسمی‌ترین آماری که در این سال‌ها درباره کودک‌آزاری انتشار یافته آماری است که با استناد به گزارش‌های اورژانس تهران به دست آمده و از سوی انجمن حمایت از حقوق کوکان منتشر شده است.

عصمت‌ یاری، از اعضای انجمن حمایت از حقوق کودکان، در جلسه‌ بررسی وضعیت اجتماعی و حقوقی کودکان ایران در سال 1388 که هجدهم شهریور برگزار شد، اعلام کرد، در شش ماه نخست سال 1388، 144 هزار و 565 مورد کودک‌آزاری به اورژانس تهران گزارش شد.

به گفته یاری، طی 9 ماه نخست سال 1388، 11 درصد تماس‌ها با اورژانس تهران مواردی از کودک‌آزاری را گزارش داده‌اند و 53 درصد آزارها از سوی پدران اعمال شده است.

مقایسه این رقم با آمار مشابه مربوط با سال 1385 که به نقل از مسئولان انجمن حمایت از حقوق کودکان در «خبرآنلاین» انتشار یافت، افزایش چشمگیری را نشان می‌دهد. بنابراین گزارش، در سال 1385، بیش از شش هزار مورد کودک‌آزاری به اورژانس تهران گزارش شده بود.

علاوه بر این، نگاهی به آمار حاصل از تماس با انجمن حمایت از حقوق کودکان از افزایش آزار کودکان حکایت دارد. بر اساس گزارشی که در سایت انجمن انتشار یافته، طی تیر ماه 1389، 362 تماس با این انجمن از تضییع حقوق کودکان و آزار جسمی یا روحی آنها خبر داده است. در این میان 58 درصد کودکان آسیب‌دیده، پسر بوده‌اند.

این در حالی است که طی خرداد و تیر سال گذشته، 68 مورد کودک‌آزاری به این انجمن گزارش شده بود. 47 درصد کودکان آسیب‌دیده پسر بودند و 54 درصد آزارها از سوی پدر اعمال شده بود.

بخشی از آسیب‌های گزارش شده آزار و تجاوز جنسی است که به دلیل حساسیت این موضوع در ایران و سانسور عمومی آن، اختلاف فاحشی میان آمارهای ارائه شده از سوی دولت و آمارهای غیر دولتی وجود دارد. براساس گزارشی که شهریور سال گذشته در خبرآنلاین منتشر شد، منابع رسمی، 15 درصد کودک‌آزاری‌ها را جنسی می‌داند اما بنابر اعلام مسئولان انجمن حمایت از حقوق کودکان 48 درصد کودکان آسیب‌دیده، تحت «آزار جنسی» بوده‌اند.

قانون و آزار کودکان

ایران در سال 1372 به پیمان‌نامه حقوق کودک پیوست و از همان زمان مسئله جرم‌انگاری کودک‌آزاری و تعیین حد و حدود قانونی آن با ارائه طرح «قانون حمایت از کودکان و نوجوانان» به مجلس شورای اسلامی مطرح شد.

این طرح به پیشنهاد انجمن حمایت از حقوق کودکان در کمیسیون حقوقی مجلس مطرح شد و از آذر 1380 تا آذر 1381 بین مجلس و شورای نگهبان در رفت و آمد بود. این رفت و برگشت‌ها در نهایت به تصویب قانونی 9 ماده‌ای انجامید که همچنان مصونیت پدر به عنوان ولی کودک را حفظ و او را از قصاص معاف می‌داند.

علاوه بر این، طبق ماده هفت این قانون، «اقدامات تربیتی که در چارچوب ماده 59 قانون مجازات اسلامی و ماده 1179 قانون مدنی صورت می‌گیرد» از شمول این قانون خارج است و در صورتی که پدر و مادری فرزند خود را «در حد متعارف تنبیه کنند»، کودک آزاری محسوب نمی‌شود.

حقوق‌دانان، نقص دیگر این قانون را ماده پنج آن می‌دانند که طبق آن کودک‌آزاری جزو «جرایم عمومی» به شمار می‌آید و عمومی بودن جرم نیاز به شاکی خصوصی دارد. پیش از تصویب این قانون، فقط پدر می‌توانست علیه کودک‌آزاری اعلام جرم کند، اما با تصویب این قانون هر کس می‌تواند آزار کودکی را به لحاظ حقوقی پیگیری کند، به این شرط که مدعی‌العموم هم پیگیر ماجرا باشد. بنابراین اگر کودکی مورد آزار قرار گیرد و این آزار از سوی بستگان پیگیری نشود و مدعی‌العموم قصد پیگیری نداشته باشد، دیگر قابل پیگیری نیست.

کودکان کار و آمارهای مخدوش

کار کودکان و کودکان مشهور به «کار و خیابان» هم از آن موضوع‌هایی است که مسئولان تمایل چندانی به ارائه آمار دقیق آن را ندارند.

مرکز آمار ایران از وجود بیش از دو میلیون و 500 هزار کودک کار و خیابان خبر می‌دهد. این کودکان به شدت در معرض کودک‌آزاری قرار دارند.

اما برخی دیگر از کارشناسان، تعداد کودکان کار و خیابان را بیش از رقم اعلام شده از سوی مراجع رسمی ایران می‌داند.