کيت الن، رئیس دفتر سازمان عفو بين‌الملل در بریتانیا، در مقاله‌ای که در روزنامه انگلیسی «تلگراف» منتشر شد، به مسئله تجاوز و شکنجه در زندان‌های ايران پرداخته است.

«... تجاوز تنها يک ضربه به فرد تجاوز شده نيست؛ ضربه‌ای به کل خانواده اوست. زخم‌های قربانی تجاوز هرگز با گذر زمان بهبود نمی‌يابد. با هر نگاه پدر، اين زخم‌ها تازه می‌شود.»

بهاره مقدم، قربانی تجاوز در ايران- آوريل 2010

به دنبال گزارش‌های اوليه گروه‌های حقوق بشری، رسانه‌های جمعی بريتانيا به تازگی ماجرای دختر جوانی به نام ليلا را مطرح کرده‌اند که به دلیل شرکت نامزدش در تظاهرات ضد دولتی بعد از انتخابات رياست جمهوری در ايران، ربوده شد و در زندان مورد تجاوز قرار گرفت.

اين داستان، اگرچه وحشتناک و غم‌انگيز است، اما منحصر به فرد نيست. در جريان تظاهرات بعد از انتخابات رياست جمهوری سال گذشته، مقام‌های ايرانی، همه کسانی را که گمان می‌کردند به وضعيت موجود انتقاد دارند، به شدت سرکوب کردند.

هزاران نفر از طيف‌های مختلف از جمله دانشجويان، وکیلان، روزنامه‌نگاران، رهبران اتحاديه‌های کارگری و فعالان حقوق بشر دستگير شدند. صدها تن از آنان در دادگاه‌های جمعی «نمايشی»، محاکمه و برخی از آنان هم اعدام شدند.

اما با آزادی افراد بازداشت شده، اخبار و گزارش‌های زيادی درباره آزار جسمی از جمله تجاوز به زنان و مردان در بازداشتگاه‌ها، منتشر شد.

مقام‌های ايران، پذيرفتند که در بازداشتگاه کهريزک تهران، بدرفتاری‌هایی با زندانيان صورت گرفته است، جایی که داستان‌های شکنجه، تجاوز و شرايط اسفناک آن به گوش همه رسید و دردناک‌تر از همه مرگ سه زندانی در این بازداشتگاه بود.

اما جز اين نمونه، واکنش حکومت ايران، ناديده گرفتن و خفه کردن همه اعتراض‌های مربوط به بدرفتاری ماموران زندان‌ها بوده است.

ابراهيم شريفی، دانشجوی 24 ساله تهرانی، در ماه ژوئن سال 2009 به وسيله ماموران امنيتی دستگير و پس از يک هفته حبس در بی‌خبری کامل، آزاد شد.

او به عفو بين‌الملل گفت که قبل از تجاوز، دست‌ها و چشم‌هایش را بستند، او را به باد کتک گرفتند وعلاوه بر ضرب و شتم، صحنه اعدام قلابی برای او ترتيب دادند.

هنگامی که او خواست به طور قانونی شکايت کند، ماموران امنيتی او و خانواده‌اش را تهديد کردند.

قاضی پرونده به او گفت: شايد پول گرفتی (که اين حرف‌ها را بزنی)... و اگر اين کار را بکنی، به طور قطع سزای آن را در جهنم می‌بينی.

«کميته تحقيق و تفحص» مجلس هم اعلام کرد که ادعای او در مورد تجاوز، ساختگی و با انگيزه‌های سياسی است.

دو بسیجی از اعضای نهاد نظامی وابسته به حکومت که اکنون در بريتانيا به سر می‌برند، به رسانه‌های بريتانيایی گفتند که آنها شاهد تجاوزهای منظم مردان و پسران در پارکی در شهر شيراز بودند.

به گفته آنها، بسيجی‌ها، مردان و پسران جوان را به زور داخل کانتينرهایی که آنجا بود، می‌فرستادند و به آنها تجاوز می‌کردند. اين دو بسيجی گفتند که بعد از اينکه به اين موضوع به افراد مافوق خود شکايت کردند، مجبور شدند کشور را ترک کنند.

از سوی ديگر، گزارش‌هایی از توهين‌های جنسی و تهديد به تجاوز زنان بازداشتی هم دردست است.

زهرا کمالی، دانشجویی که در جولای 2009 دستگير شد، به عفو بين الملل گفت که بازجوها به سينه‌های او دست می‌زدند و با طعنه به او می‌گفتند که دوست دارد با مردان ديگر بخوابد.

زهرا کمالی گفت که يکی از هم‌سلولی‌های او که فعال حقوق زنان بود، چيزهای بدتری در مورد بدرفتاری بازجوها با او برایش تعريف کرده است: او به ما گفت که بازجوها کابل برق به نوک پستان‌هایش وصل کرده و به او شوک الکتريکی وارد می کرده‌اند. حال او به قدری بد بود که گاهی در سلول غش می‌کرد.

اين زنان‌ هستند که به موجب قوانين حقوقی ايران مورد تبعيض قرار می‌گیرند؛ به عنوان مثال، شهادت يک زن در دادگاه نصف شهادت يک مرد است. فعالان حقوق زن در ايران آزار دیده، تهدید و دستگير می‌شوند.

هم‌اکنون عفو بين‌الملل کمپينی را برای رهایی روناک صفازاده، فعال حقوق زنان که در سال 2009 به «اتهام‌های ساختگی» به پنج سال زندان محکوم شد، آغاز کرده است.

تجاوز در هر نوع آن، نقض آشکار حقوق بشر است، اما تجاوز هنگامی هولناک‌تر است که متجاوز يک مقام رسمی دولتی باشد. گزارشگر ويژه سازمان ملل می‌نويسد که تجاوز جنسی، اگر به وسيله مقام‌های دولتی يا به تحريک آنها صورت گرفته باشد، به منزله شکنجه است. مطابق حکم نهادهای محلی و بين‌المللی حقوق بشر، تجاوز از طرف مقامات دولتی هميشه برابر با شکنجه است و نمی‌تواند تنها يک جرم جنایی ساده تلقی شود.

استفاده از تجاوز به مثابه شکلی از شکنجه (يا سلاح جنگی) به یقین منحصر به ايران نيست، اما اين نکته به این معنی نيست که تجاوزها ناديده گرفته شود.

حکومت ايران، نظارت بين‌المللی بر حقوق بشر در ايران را رد کرده است. آنها به هشت گزارشگر حقوق بشر سازمان ملل اجازه ندادند از زندان‌ها بازدید کنند و از جلسات سازمان ملل برای انکار گزارش‌های مربوط به نقض حقوق بشر در ايران استفاده کردند.

وضعيت حقوق بشر در ايران نگران‌کننده است به حدی که عفو بين‌الملل، ديدبان حقوق بشر و دیگر سازمان‌های مدافع حقوق بشر، هفته گذشته از دبیرکل سازمان ملل درخواست کردند، فرستاده ويژه خود را برای تحقيق و تهيه گزارش از وضعيت حقوق بشر در ايران به اين کشور بفرستد و گزارش جامع‌تری درباره حقوق بشر در ايران منتشر کند.

اين اقدام‌ها، می‌تواند اندکی التيام بخش دردهای ليلا، ابراهيم و زهرا باشد که شرح ماجرای‌شان در بالا آمد.

جامعه بين‌الملل می‌خواهد به خاطر آنها و به خاطر تعداد بی‌شماری از ايرانيان، مطمئن شود که توجه مجامع جهانی تنها به برنامه‌های هسته ای ايران معطوف نيست، بلکه آنها حقوق بشر در ایران را هم تحت نظر دارند.