یک پژوهش دانشگاهی میگوید زنان تماشاگر سریال ویکتوریا از تلویزیون فارسی 1، با تماشای این سریال سعی کردهاند خلاها و کمبودهای زندگی روزمره خود را پر کنند.
بر اساس این پژوهش که مونا کلانتریان آن را انجام داده است، بیشتر زنانی که در ایران از تماشاگران ثابت سریال «ویکتوریا» بودهاند، با «همذات پنداری» با قهرمان داستان و فضای زندگی او، سعی کردهاند خلاها و کمبودهای زندگی روزمره خود را پر کنند.
سریال «ویکتوریا» که پخش آن در نخستین ماههای آغاز پخش تلویزیون ماهوارهای فارسی 1 در مردادماه سال گذشته شروع شد، از جمله پربینندهترین سریالهای این شبکه تلویزیونی شناخته شد و در نوروز امسال به پایان رسید.
این سریال خیلی زود توانست بین مخاطبان ایرانیاش محبوب شود و به خصوص گزارش شده است که زنان از مخاطبان اصلی آن بودهاند. محبوبیت «ویکتوریا» چنان بالا گرفت که تلویزیون دولتی ایران در چند برنامه، به آن پرداخت و درباره «بدآموزی»های آن هشدار داد.
این سریال تلویزیونی اسپانیایی، در 169 قسمت داستان زنی به نام ویکتوریا را روایت میکند که زندگی خانوادگیاش به تلاطم میافتد. او در این میان عاشق مردی جوانتر از خود میشود و کش و قوسهای میان شخصیتهای این سریال یکی پس از دیگری اتفاق میافتد.
در این پژوهش که بر اساس روش کیفی در گفتوگو با 30 زن انجام شده، درباره علتهای علاقهمندی آنها به سریال ویکتوریا پرسیده شده است.
بر اساس یافتههای این پژوهش، دلیل تمایل زنان برای تماشای این سریال این است که در سریالهایی که از شبکههای تلویزیون دولتی ایران پخش میشود به روحیه و علائق آنها اهمیت داده نمیشود و زندگی غیرواقعی، غمانگیز و کلیشهای «زن تو سریخور» ایرانی را به تصویر میکشد.
مونا کلانتریان، کارشناس ارشد در رشته مطالعات فرهنگی و پژوهشگر این یافتهها در جلسه دفاع از این پژوهش که به عنوان پایاننامه دوره کارشناسی ارشد خود ارائه داده است، گفت: این 30 زن شامل زنان مجرد و متاهل با سطح تحصیلات، شغل و سنین متفاوت بودند. آنها بر این باور هستند که سریال ویکتوریا با نمایش مسئله خیانت و روابط آزاد افراد با یکدیگر به آنها آموزش داده است که در صورت بروز چنین مسائلی در زندگی خودشان، چگونه با آن برخورد کنند.
زنان تحصیلکرده این پژوهش نیز از سبک مدرن سریال ویکتوریا خشنود بودهاند و گفتهاند: خوب است که زنان از حقوق خودشان در زندگی آگاه باشند تا بتوانند تصمیم بگیرند و این سریال با آموزش غیر مستقیم به مخاطبان، تاثیر زیادی در اینباره داشته است.
دلایل علاقهمندی و جذابیتهای ویکتوریا
مصاحبهشوندگان در این پژوهش یکی از دلایل علاقهمندی به تماشای این سریال را کمبود سرگرمی و تفریح در زندگی زنان ایرانی بیان کردهاند. به گفته این زنان که برخی از آنها شاغل و برخی خانهدار بودهاند، ویکتوریا، پس از یک روز پر تنش کاری، منبعی برای استراحت آنها است.
این زنان که همگی خود را در مصاحبه «مذهبی» و «معتقد» معرفی کردهاند، گفتهاند هرچند ممکن است برنامههای تلویزیون فارسی 1 «به دلیل نشان دادن برخی از روابط موجب بدآموزی شود» اما این مسئله را دلیلی برای تماشا نکردن این سریال نمیدانستند. آنها همچنین گفتهاند که این سریال را تماشا کردهاند چون «تفریح بهتری وجود ندارد».
همچنین این مخاطبان گفتهاند که با تماشای سریال، خودشان را جای شخصیتهای مختلف سریال که هر کدام داستانی در زندگی خود داشتند به ویژه قهرمان آن یعنی ویکتوریا میگذاشتند و با ماجرای آن به خیالپردازی میپرداختند تا یکنواختی زندگی روزمره را فراموش کنند.
زنان شرکت کننده در این پژوهش از نمایش زن مطلوب، مقتدر و موفق که میتواند زندگی خودش را اداره کند بسیار راضی بودند. زنان مجردی که در این پژوهش شرکت کرده بودند نیز معتقد بودند که با توجه به این سریال یاد گرفتهاند که چطور برای زندگی زناشویی و خانوادگی دست به انتخاب بزنند.
زنان متاهل و خانهداری که ارتباطات اجتماعی کمتری دارند، گفتهاند که با تماشای این سریال، حس خلا و تنهایی خودشان را جبران کردند و برای جمع دوستان خودشان موضوعی برای صحبت و اظهار نطر و ابراز وجود داشتند.
به گفته مصاحبه شوندگان، محتوای عاشقانه این سریالباعث میشد که آنها با ورود به زندگی ویکتوریا که تمام نیازهای عاطفیاش ارضا میشود، خلاهای خوشان را از نظر عاطفی پر کنند و آنچه که در زندگی واقعی خودشان نداشتند، در این سریال جستوجو کنند.
میزان درگیری بیشتر زنان شرکت کننده در این پژوهش با این سریال به حدی بود که از دیالوگهای آن نقل قول میکردند و مدام دست به مقایسه میان خود و قهرمانهای آن میزدند. حتی آنها به گفته خودشان سعی میکردند طرز لباسپوشیدن، صحبتکردن و دید ویکتوریا را در زندگی تقلید کنند تا موفق باشند.