دانشمندان کانادایی مولکول خاصی را در سلولهای سرطانی یافتهاند که میتواند به تشخیص بدخیم یا خوشخیم بودن سرطان کمک کند.
این تحقیقات که در کانادا به سرپرستی دکتر جراردو فربییر انجام شده و در شمارۀ ژانویه 2011 مجله «ژنها و تحول» منتشر شده، نشان میدهد که مولکول پیامال میتواند میزان تقسیم سلولی را در سلولهای سرطانی کنترل کند.
بدن از صدها میلیون سلول زنده تشکیل شده که در حالت عادی به طور مداوم در حال رشد، تقسیم و مرگ هستند.در سالهای اولیه زندگی تقسیم سلولی، به دلیل رشد بدن، با سرعت زیاد صورت میگیرد، اما پس از بلوغ تقسیم سلولی تنها برای جایگزینی سلولهای مرده یا کهنه (از کار افتاده) یا ترمیم جراحتها صورت میگیرد.
سرطان نامی عمومی برای گروهی بیش از صد بیماری است که در آن سلولها در بخشی از بدن شروع به رشد خارج از کنترل میکنند.
یافته پژوهش حاضر در دانشکده بیوشیمی دانشگاه مونترال کانادا نشان داد که مولکول پیامال در سرطانهای بدخیم دچار مشکل میشود، به این ترتیب که نبود این مولکول باعث میشود سلول سرطانی به رشد خود ادامه دهد و در نهایت راه خود را به سایر اندامها نیز باز کند.
دکتر فربییر میگوید، «براساس پژوهشها به این نتیجه رسیدیم که سلولهای خوشخیم سرطانی مولکول پیامال تولید میکنند و این مولکول به میزان فراوانی در آنها دیده میشود.»
مولکولهای پیامال سلولهای سرطانی را به حالت غیرفعال و تکمیلشده نگه میدارند، اما سلولهای سرطانی بدخیم چنین مولکولهایی را نمیسازند یا در ساماندهی آنها با مشکل روبهرو میشوند، بنابراین به صورت کنترلناپذیری شروع به تکثیر میکنند.
مرحله کمال یا تکمیلشده مرحلهای در ساخت سلولی است که سلول بیشتر از آن تقسیم نمیشود و عاملی طبیعی دفاعی علیه شکلگیری سرطان است.
خوشخیم بودن سلولهای تومور به این معنا است که آنها نمیتوانند رشد کنند یا به بخشهای دیگر بدن گسترش یابند.
تبدیل تومورهای بدخیم به سلولهای خوشخیم
گروه پژوهشی حاضر براساس کشف پیشین دکتر فربییار کار میکند که نشان داده بود مولکول پیامال میتواند به سلولها فشار آورد تا به مرحله کمال خود برسند و پس از آن تکثیر نشوند، اما مکانیزم این پدیده در ۱۰ سال گذشته ناشناخته باقی مانده بود.
این بار پژوهشگران در جریان کار با بیماران نمونههایی را جمع کردند که به کشف این مکانیزم انجامید.
ورونیک بوردو، یکی از پژوهشگران این تحقیق، میگوید، «مشاهدات ما نشان میدهد که پیامال قادر است شبکهای از پروتئینهای سرکوبکننده را ساماندهی کند. این پروتئینهای سرکوبگر نمیگذارند که پروتئینهای دیگر به رشد سلولهای سرطانی کمک کنند.»
این پروتئینها در بدن ما حیاتی هستند و نقش کلیدی در کنترل تولد، رشد و مرگ سلولی بازی میکنند.
ماتیو ورنییر، دیگر پژوهشگر این طرح، این یافته را از این نظر مهم میداند که به آنها نشان داده چه طور بدن نرمال در برابر تهدید سرطان از خودش دفاع میکند.
به نظر او، این کشف راههای جدیدی را برای کاوش در باره سایر مولکولهایی فراهم میکند که میتوانند رشد سلولهای سرطانی را متوقف کنند؛ راههایی که میتواند به شیوههای درمانی برای تبدیل تومورهای بدخیم به خوشخیم منجر شود.
سرطان گروه پیچیدهای از بیماریها را در برمیگیرد که عوامل ژنتیک، عوامل مربوط به شیوه زندگی مانند مصرف سیگار، رژیم غذایی و فعالیت جسمانی، برخی انواع عفونتها و نیز بودن در معرض برخی عوامل محیطی مانند انواع مختلف مواد شیمیایی و اشعه ناسالم از جمله مهمترین عوامل احتمالی آن محسوب میشوند.