در این مجموعه از مطالب، مردمک سعی دارد به آن چه - ظاهرا - در حاشیه انقلاب سال ۵۷ رخ داد بپردازد؛ حاشیه‌ای که رفته‌رفته خاطره تاریخی مردم از آن را شکل داد و‌ گاه از حاشیه به خود متن آمد.

20 دی 1357

ستون «حرف‌های مردم»

همه چیز می‌نویسید جز حقیقت

آقا خسته نباشید. من ارتشی هستم. شما در روزنامه هر چه می‌نویسید جز حقیقت. شما هر کسی که از تظاهرکنندگان می‌میرد می‌نویسید شهید شد و اگر ماموران وظیفه شناس کشته شوند می‌نویسید کشته شد؟ در قزوین همین مردم زن یک نظامی را به طرز فجیعی کشتند در مشهد هم همینطور. چرا مردم را با ما بد می‌کنید؟ من سرم کوتاه نیست، ریش‌ دارم و البته ساواکی نیستم. ولی وقتی کسی با موی کوتاه می‌رود بقالی به اون جنس نمی‌فروشند. می‌گویند چون نظامی است نباید تحویلش گرفت. بنویسید همه این کارها از طرف کمونیست‌ها آب می‌خورد. ما همه مسلمانیم.

این همه آدم را کی کشته؟ من کشتم؟

آقا این ارتشبد قره‌داغی از جان ما چه می‌خواهد؟ اولتیماتوم داده که شما بترسید و حقایق را ننویسید. اینها مقدمه‌چینی است برای برقراری سانسور. می‌خواهند ارتش و ملت را با هم دشمن کنند. اگر ماموران خلاف قانون آدم بکشند، باید نوشته شود. ارتشی‌های شریفی هم داریم که از این نوشته‌ها ناراحت نمی‌شوند. چون سعی می‌کنند اعمال خلاف نکنند و سر تفنگ را به طرف دشمن بگیرند و نه ملت. بهشت زهرا تا شهریور، هفده قطعه داشت. از شهریور به بعد چهار قطعه به آن اضافه شده. این همه آدم را کی کشته؟ من کشتم؟

به خاطر نفت نباید خودمان را ببازیم

اسم من اخوان است. مشکل نفت و بنزین دارد به سختی حل می‌شود. مردم انقدر در صف‌های طولانی نایستند و حرص نزنند. مگر به کجا می‌خواهند بروند؟ ما که مسلمان هستیم و از یک رهبر واقعی پیروی می‌کنیم نباید به خاطر نفت خودمان را ببازیم و در راه مبارزه‌ای که شروع کرده‌ایم، احساس خستگی کنیم.

شاه: 3 ماه پس از خروجم مردم تاسف خواهند خورد
فیگارو: شاه به کودتای 28 مرداد می‌اندیشد

پاریس - خبرگزاری فرانسه- فرستاده مخصوص روزنامه پاریسی «فیگارو» در تهران که اخیرا با پادشاه ایران یک مصاحبه اختصاصی انجام داده، نوشته است شاه ایران امروز یقین دارد چنانچه با رفتن به خارج بختیار را کاملا تنها بگذارد، وی به وسیله مذهبی‌ها جارو خواهد شد.

خبرنگار ویژه فیگارو معتقد است که «شاه در این لحظه به ضربه 1953می‌اندیشد». «سناریو وسوسه‌انگیز است؛ با رفتن او هرج و مرج و حمام‌خون به راه می‌افتد و ارتش، همچنان‌که اکثریت خاموش را او را باز خواهند خواند».

وی اضافه می‌کند «اما این یک ریسک، یک شرط‌بندی دیوانه‌وار است که شاه در انجام آن تردید می‌کند. او یقین دارد که سه ماه پس از رفتنش، مردم تاسف‌اش را خواهند خورد اما او شک دارد مردم فرا بخوانندش و بدون شک معتقد است که او حق ندارد بدینسان به طور رایگان این درس را به کشورش بدهد».

خبرنگار ویژه فیگارو می‌افزاید «و اما درباره اوضاع کنونی کشور، پادشاه ایران اینک به نظر می‌رسد که متقاعد شده که کمونیست‌ها یک نقش اصلی بازی می‌‌کنند. آنها سازمان‌های خود را برای ایجاد هسته‌ها، سازمان‌دهی می‌کنند و شروع به استقرار در مکانی کرده‌اند که خمینی برایشان تدارک دیده است و خود را آماده می‌کنند تا مانند شیاطین در لحظه مناسب از صندوق بیرون بجهند».

تظاهرات 19 دی

آیندگان در شرح این دو عکس نوشته است:

زن و مرد، همه، در سراسر کشور

مشت‌ها گره کرده است. فریادهای اعتراض بلند. هر روز که می‌گذرد این مشت‌ها مصمم‌تر و این فریاد رساتر می‌شود. اعتراض خیابانی دیگر در انحصار مردان نیست. خرد و کلان، زن و مرد، همه را این‌روزها در خیابان‌ها، در کوچه‌ها و محله‌ها می‌بینیم. نه فقط در تهران، در سراسر کشور، گاه با بعدی وسیع‌تر و قربانیانی بیشتر.

امامی: نقایص بنیاد پهلوی را رفع می‌کنیم

روزنامه آیندگان در ماره امروز خود درباره بنیاد پهلوی نوشت که این بنیاد هیجده سال پیش با یک میلیارد دلار بودجه به وجود آمد که 123 میلیون آن از وجوه شخص شاه برای استفاده سازمان‌های خیریه، پرورشگاه‌ها و آموزش عالی، تامین شد.

تهران - خبرگزاری پارس - سید احمد امامی نایب‌التولیه بنیاد پهلوی پیش از ظهر دیروز در یک گفت‌وگو با خبرگزاری پارس اقدامات انجام شده و خط و مشی آینده بنیاد و در مورد لیستی که اخیرا درباره دانشجویانی که در خارج از وام تحصیلی بنیاد استفاده می‌کنند، انتشار یافته بود، سخن گفت.

نایب‌التولیه بنیاد پهلوی گفت که این بنیاد یک موسسه خیریه بسیار بزرگ است که سرمایه و عواید زیادی دارد که به موجب فرمانی که در مهر 1340 صادر شده است، به عنوان موقوفات خاندان پهلوی شناخته شده است و منافع آن صرف امور بهداشتی، فرهنگی، اجتماعی، مستمندان و مذهبی می‌شود.

وی در مورد کمک به امور مذهبی گفت این بنیاد بر تعظیم شعائر اسلامی، تعمیر بقاء متبرکه، کمک به نشر کتب اسلامی و تعلیمات دینی، کمک به تبلیغات اسلامی به خصوص کشورهای خارجی نظارت دارد.

وی در مورد اقدامات انجام‌شده گفت تاکنون به 13 هزار دانشجوی خارج از کشور که طبق ضوابط موجود وام تحصیلی داده است که در حال حاضر 1500 نفر از این وام استفاده می‌کنند و اضافه کرد البته در هر دستگاهی ممکن است کارهای ناصحیحی هم صورت گرفته باشد و به همین جهت از دو ماه گذشته که من به عنوان نائب‌التولیه این بنیاد انتخاب شده‌ام مشغول رسیدگی می‌باشیم و پیرو آن به کسانی که نیاز مالی نداشته باشند وام داده نمی‌شود و از دادن وام تحصیلی به دانشجویانی که رشته آنها مورد نیاز نیست جلوگیری شده است.

امامی گفت که بنیاد پهلوی به منظور ازدیاد درآمد، در شرکت‌ها و تاسیسات متعدد سرمایه‌گذاری کرده است و با اخذ وام از داخل و خارج در مناطقی از کشور آپارتمان‌هایی ساخته است که از لحاظ مالی و حقوقی مشغول بررسی آنها هستیم.

او در مورد لیستی که اخیرا از دانشجویان وام گیرنده از بنیاد انتشار یافته است گفت که این لیست به طور کامل عاری از حقیقت است و افزود که دارایی بنیاد، املاک و مستغلاتی است که مشغول ثبت آن در دفتر اسناد رسمی هستیم.

شعارنویسی با گارد محافظ

شعارنویسی گروه‌های مختلف بر در و دیوارها همچنان ادامه دارد. در عکس دو جوان را می‌بینید که بر کف خیابان، مشغول شعارنویسی هستند در حالی که دیگر جوانان زنجیره‌وار آنان را در محاصره دارند تا به نوشته آیندگان، «از گزند و یورش نظامیان در امان باشند». اما شاید این زنجیره برای جلوگیری از خراب‌شدن رنگ شعارها در اثر عبور عابران باشد.

تحصن خانواده زندانیان سیاسی در کاخ دادگستری

خانواده‌های زندانیان سیاسی دیروز اعلام کردند که تا رهایی خویشان خود از بند، در کاخ دادگستری متحصن خواهند شد. این خانواده‌ها اولیا یا وابستگان 240 نفر از زندانیان قدیمی هستند که علی‌رغم همه تلاش‌ها تاکنون آزاد نشده‌اند. 11 نفر از این زندانیان زن هستند.

با وجود آن‌که کمیسیون حقوق بشر کانون وکلا کوشش کرد اقدامات معمول برای آزادی این گروه همچنان ادامه بیابد و اعلام کرد احتیاجی به تحصن خانواده‌ها نیست، با این حال بی‌اعتمادی ناشی از قول و قرارهای بی‌‌اساس وزیر سابق دادگستری و نامطئن بون پایگاه وزیر فعلی دادگستری، خانواده‌ها را در این نگرانی فرو برده است که مبادا تاخیری دیگر برای آزادی این زندانیان صورت گیرد.

با این حال دیروز دکتر یحیی صادق وزیری در یک تماس تلفنی با متحصنان در کاخ دادگستری به آنها قول داد که بعد از اخذ رای اعتماد از مجلس نسبت به آزادی زندانیان سیاسی اقدام خواهد کرد.

با این حال متحصنان کاخ دادگستری با ترتیب چند کمیته برای تدارک مقدمات یک تحصن نامحدود نشان داده‌اند که به هیچ وجه از خواست خود دست بر نخواهند داشت. سازمان ملی دانشگاهیان از حیث غذا و پتو برای متحصصان کاخ دادگستری اقدام کرده است.