در این مجموعه از مطالب، مردمک سعی دارد به آن چه - ظاهرا - در حاشیه انقلاب سال ۵۷ رخ داد بپردازد؛ حاشیه‌ای که رفته‌رفته خاطره تاریخی مردم از آن را شکل داد و‌ گاه از حاشیه به خود متن آمد.

28 دی 1357

ستون حرف‌های مردم

مزدوران خانه‏‌ها را آتش می‏زنند

ن یادگاری - عده ای مزدور برای انجام خواسته‌های شخصی‏شان خانه‏های مردم را آتش می‏زنند.

وای بر این حکومت!

مهندس سید حسن شریعت‏زاده - آیت‏الله علامه نوری، شیخ فضل‏الله نوری، دشمن سرسخت مشروطیت را شهید نامیده است و نهضت حاضر را دنبال‌رو افکار او دانسته است. وای بر این حکومت که ایشان نوید می‌دهند.

طرفدار آیت‏الله شریعت‏مداری هستم

ساداتی - از سوی مردم آذربایجان صحبت می‏کنم: اگر خدایی ناکرده یک مو از سر آیت‏الله شریعت‌مداری کم شود، کلیه آذربایجانی‌های غیور علیه مخالفان ایشان به پا برخواهند خاست.

بختیار از تحصن دفاع کرد

علی سپهدار- در سال 1341 که دانشجویان دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، در دانشگاه متحصن شدند، دکتر بختیار تنها عضو جبهه‌ملی بود که از تحصن دفاع کرد. در آن موقه دکتر سنجابی رئیس دانشکده حقوق بود و از دانشجویان فاصله می‌گرفت.

بچه‌ها را دریابید

محسن انوری - همان‌طور که استادان در بازگشایی دانشگاه‌ها پیش‌قدم شدند، معلمان نیز اجازه ندهند که بچه‌ها از درس عقب بمانند. از رهبران انقلاب نیز تقاضا می‏کنم وضع اقتصادی مملکت را مورد توجه قرار دهند.

مدیر «چوکا» سوءاستفاده کرده است

پروین - مدیرعامل شرکت «چوکا»، شرکت چوب و کاغذ گیلان با هم‌دستی کانادائی‌ها میلیون‌ها ریال پول مردم را به یغما برده است.

نه ساواکی، نه ارتشی، شاه‌دوستم

گیتی افروز - از اصفهان زنگ می‏زنم، نه ساواکی هستم و نه وابسته به یک خانواده ارتشی اما شاه‏دوستم.

استدعا از حکومت اسلامی

ح اسلامی - از مراجع تقلید استدعا می‏کنم پس از برقراری حکومت اسلامی به حساب کسانی که در زمان حکومت هویدا با بند و بست با وزارت بازرگانی و بهداری ثروتمند شدند، رسیدگی شود.

کاپیتولاسیون را لغو کنید

دکتر درهمی - 15 سال است که در ایران به نفع آمریکا «کاپیتولاسیون» برقرار است. از دولت بختیار خواستار لغو آن هستم.

راه‏پیمایی بدون چادر

فریده یزدارنی - خواهش می‌کنم که روز 29 دی و 7 بهمن زنان بدون چادر راه‌پیمایی کنند.

زیرنویس عکس: جوانان شیراز، مجسمه‌ای را که [پس از رفتن شاه از ایران] از یکی از میدان‌ها پائین کشیده‌اند، در خیابان‌های شهر می‌کشانند.

چرا آسیب می‌رسانید؟

حسن حبیبی- در میدان 67 نارمک شیشه‌های ساختمان‌ها را به بهانه اینکه متعلق به ساواک است، شکسته‌اند. در هیچ دینی آسیب‌رساندن به جان و مال مردم روا نیست.

دشمنان ایران

ف پ - دشمنان ملت ایران کارترها، برژنف‌ها، کالاهان‌ها و نوکران داخلی‌شان هستند که به نام حفظ تمامیت ارضی خون مردم را می‌ریزند و هستی ملت را به غارت می‌برند.

تشکر از گران‌شدن گازوئیل

زیبا یوسفی- از آنهایی که با اعلامیه‌های مدافع خلق‌شان باعث شدند که نظم مملکت مختل و به عنوان مثال گازوئیل لیتری 20 ریال در دسترس مردم قرار دهند تشکر می‌کنم.

تاوان خوش‌رقصی را داده‌ایم

پرویزی، کارگر بخش خصوصی - به عباس میرزائی، نماینده کارگران در مجلس بگوئید که کارگران ایران در 16 سال اخیر به اندازه کافی تاوان خوش‌رقصی‌های شما و همکارانتان را داده‌اند. لطفا دیگر نطق نکنید.

چرا می‌توانند ابراز عقیده کنند؟

ابوالقاسم محمدی - چرا نوشتید مارکسیست‌ها حق ابراز عقیده دارند؟ ما در روز اربعین از مردم خواهیم خواست که روزنامه‌ها را نخرند تا دیگر نتوانید با تیتر‌های درشت آنها را فریب دهید.

شهید را عوضی گرفته‌اید

دکتر جلالی - شما بی‌طرفی را رعایت نمی‌کنید. به افسر یا سربازی که در راه دفاع از مملکت جان‌اش را از دست می‌دهد می‌گوید «کشته» و کسی که حین تجاوز به حقوق دیگران تیر می‌خورد و از بین می‌رود می‌گوید «شهید».

جنبش لوث نمی‌شود

فکری - جنبش برای رهایی از زیر یوغ امپریالیسم را در این مملکت همیشه با اتهامات توده‌ای و بی‌وطنی لوث کرده‌اند. وقتی هم که ناروائی‌های این اتهامات برملا شد خواستند با ترویج خرافات مسیر حرکت انقلاب راستین ملت ایران را منحرف نمایند. ملت باج نمی‌دهد، زیر بار زورگوئی هم نخواهد رفت.

پسرم بی‌پول است

مینا ح - آیات عظام اعلامیه‌ای صادر کنند که کارکنان تلکس مشغول کار شوند. تا بتوانم برای پسرم که خارج از کشور مشغول تحصیل است و مدت‌ها است از او خبری ندارم، پول حواله نمایم.

چرا بانک باز نمی‌کند؟

حسین رضائی‌زاده - چرا بانک عمران شعبه خیابان عباس‌آباد مقابل بیمارستان ارتش باز نمی‌کند؟

با استبداد دیگری مواجهیم

شهین ج - ما شهید داده‌ایم تا از استبداد رهائی پیدا کنیم حالا با استبداد دیگری مواجه هستیم.

هم رهبر مذهبی و هم سیاسی

طلعت محمودی - دکتر شاهپور بختیار باید بداند که آیت‌الله خمینی هم رهبر سیاسی است و هم مذهبی.

حکومت را قبول نمی‌کنیم

روح‌انگیز وحیدی، دانشجوی علوم سیاسی - کسانی که می‌خواهند حکومت را به دست گیرند از ما نیستند، بنابراین قبولشان نخواهیم داشت.

اعلامیه‌ها را پاره نکنید

عیسی حیدری - در جواب آقای حسینی که ریشه انقلاب را مذهبی دانسته، بنویسید که انقلاب ریشه اجتماعی و اقتصادی دارد. در ضمن پاره‌کردن اعلامیه‌های گروه‌های دیگر موجب نفاق می‌شود.

50 سال به عقب می‌رویم

رضا عباسی - آیت‌الله خمینی گفته است مردم به تظاهرات ادامه دهند حتی اگر شهید شوند در حالی که ما می‌خواستیم جلوی فساد گرفته شود نه اینکه با کشت و کشتارها پنجاه سال عقب برویم.

لباس‌ها را بردند

اسماعیل شیخی - بعد از ساعت حکومت نظامی، لباس‌های مغازه خشک‌شوئی کامران واقع در خیابان آیزنهاور جنب آژانس سمندری را سرقت کرده‌اند.

ادعای نخست‌وزیر

کرامت‌الله دانش‌خواه - نخست‌وزیر مرتب ادعا می‌کند وزرایی که انتخاب کرده در چند سال گذشته سمتی نداشته‌اند، پس در مورد تیمسار شفقت چه می‌گوید؟

چرا زندان‌ها تفاوت دارند؟

بازکمانی - چرا زندان هویدا مانند هتل است و زندان وطن‌پرستان تنگ و تاریک و توام با شکنجه؟

معطلی جایز نیست

نازی فاطمی، دبیر - برای آزادی زندانیان سیاسی معطلی جایز نیست. کسانی را می‌شناسم که حتی یک روز در زندان ماندن به قیمت جان‌شان تمام می‌شود.

همه، همه‌پرسی می‌خواهند

نصرت، از شیراز - اکثریت خاموش مردم معتقد به همه‌پرسی‌‌اند.

وحدت‌ملی می‌رود

سیما عباس‌زاده - مردم طرف‌دار شاه هستند و با رفتن ایشان استقلال و وحدت‌ملی از بین می‌رود.

حقوق جرجانی‌ها کم است

زهرا دبیری - کارمندان روزمزد بیمارستان جرجانی وابسته به دانشگاه ملی از حقوق ناچیزی برخوردار هستند.

روحانیون وابسته به دستگاه

مقدم - شاهپور بختیار در مصاحبه با خبرنگار نیویورک‌تایمز گفته است که از حمایت خاموش رهبران مذهبی داخل کشور برخوردار است. آیا منظورشان روحانیون وابسته است یا رهبران مذهبی مترقی؟

مملکت را می‌توان سپرد؟

نرگس – شاه رفت و قلب اکثریت خاموش را هم با خود برد. آیا مملکت را می‌توان به دست اشخاص متعصب یا دانشجویانی که فقط نوک دماغ‌شان را می‌بینند، سپرد؟

فرزندان‌مان را به کشتن می‌دهند

شکوه دادپی - متاسفم که چرا فرزندان‌مان را از تحصیل باز می‌دارند و به دنبال مقاصد انقلابی، آنان را در خیابان‌ها به کشتن می‌دهند.

واقعا آزادی وجود دارد؟

ملیحه نوبهاری - اگر واقعا آزادی وجود دارد، چرا به آقای بختیار مهلت نمی‌دهند؟

امام‌جمعه‌های ساکت

تیمور داداشی - با آن‌که نزدیک یک سال است صدای آزادی‌خواهی ملت ایران از مساجد به گوش می‌رسد، گروهی از امام‌جمعه‌ها ساکت مانده‌اند.

مردم متوجه خطر باشند

احمدی از سمنان - مردم باید متوجه باشند که احتمالا خطراتی جنبش را تهدید می‌کند. هنوز در ابتدای راه هستیم و باید برای به دست آوردن خواسته‌هایمان تلاش بیشتری بکنیم.

ما مدیون هستیم

زنبق توکلی - ما مدیون شاه هستیم. دعای خیر طرفداران ایشان بدرقه راه‌شان است. به امید روزی که ایشان را مجددا در وطن ببینیم.

در این آگهی مسکن، یک واحد آپارتمانی دو خوابه در خیابان وزرا با فن کوئل، پارکینگ و انباری به قیمت 550 هزار تومان فروخته می‌شود.

دعوت آیت‏‏‌الله طالقانی از دختران دانشجو: آثار فرهنگ استعماری را بزدائیم

آیت‌‏الله محمود طالقانی در پیامی که دختر او، دکتر وحیده طالقانی در دانشگاه دختران خواند، نوشت: یورش استعمار و عوامل داخلی آن بر سرمایه‏های مادی و معنوی ما طی یک قرن اخیر بی‏سابقه بوده است. از یک سو، غارت ثروت‏ها و از سوی دیگر تحمیل انحطاط فرهنگی و انحرافات فکری غرب بر اندیشه، اخلاق و شخصیت جوانان که نمونه بارز آن در سال‏های اخیر گسترش جشن‏ها و پای‏کوبی‏های بی‏شرمانه ... بوده است.

آقای طالقانی در این نامه سرگشاده نوشت: هر مرد و زن هرزه و دلقکی را هم‏چون لاش‏خور به نام هنر و هنرپیشگی از اطراف دنیا به سوی کشور دربندکشیده ما فراخواندند و با «فرح» و سرور و «ایادی‏دزدشان» کیسه‏های آنها را از پول این ملت غارت‏زده پر کردند که داستان‏هایی بیش از هزار و یک شب دارد. با تمام این مکر و کیدها، در یک حرکت ایمانی و با آگاهی نسل جوان به فرهنگ باعظمت اسلامی به رهبری قاطع امام خمینی همه کیدها... نقش بر آب شده است.

این چهره مذهبی سیاسی از دانشجویان دختر خواست: اکنون باید با وحدت و هم‏بستگی باقی‏مانده این آثار شوم فرهنگ مضر و کثیف استعماری را بزدائیم و فرهنگ اصیل اسلامی و ایرانی را به دنیا بنمایانیم.

 زیرنویس عکس:  دانشگاه تهران و اطراف آن این روزها، میدان داغ سیاست است. قهوه‏خانه‏های سرپایی نیز رونق گرفته‏اند و چای داغ در هوای سرد می‏چسبد. عکس رادیویی اپی