در این مجموعه از مطالب، مردمک سعی دارد به آن چه در حاشیه انقلاب سال ۵۷ رخ داد بپردازد؛ حاشیه‌ای که رفته‌رفته خاطره تاریخی مردم از آن را شکل داد و گاه از حاشیه به خود متن آمد.
30 دی 1357
ستون حرف‌های مردم
پول قرآن «آریامهر» را چه کردند
یعقوب نورشید - از مسئولین فروش قرآن «آریامهر» بپرسید، حدود 500 میلیون تومانی که زورگویانه گرفتند تا بزرگترین مسجد دنیا را ذر تهران‌نو بسازند، به حساب چه کسی ریخته شده است.
اختناق تازه‌ای را تبلیغ می‌کنید
پروین اسکندری، دانشجو - شما که این روزها به بهار آزادی رسیده‌اید، چرا آن را از هم‌اکنون آلوده می‌کنید؟ ادعا دارید که علیه سانسور و اختناق جنگیدید، مطالبی چاپ می‌کنید که شاه را تا حد یک سانسورچی پائین می‌آورید. آیا شهامت دارید که اظهارنظرهای مخالف آیت‌الله خمینی را هم بنویسید؟ شماها متاسفانه آگاهانه یا ناخودآگاه آزادی را با مطالب یک‌جانبه به بند می‌کشید و اختناق تازه‌ای را تبلیغ می‌کنید.
کمی مطالعه کنید
مریم رستمی – در مورد عدم اطلاع خانم صدیقی از مسائل اسلامی و اکراه ایشان در امر حجاب، لطفا به ایشان بفرمائید که اگر مسلمان هستید در این لحظات حساس کمی زحمت مطالعه اسلامی به خود بدهید.
در امان خواهیم بود؟
فریدون برزوئی - عده‌ای موافق شاه هستند. لطفا راهنمایی کنید، ما که می‌خواهیم به نفع شاه تظاهرات کنیم، در امان خواهیم بود؟
شیرخشک نوزادان را ترخیص کنید
سیما ح - همان‌طور که آیت‌الله خمینی یک هیئت برای نفت اعزام کردند، هیئتی به گمرک بفرستند که شیرخشک نوزادان را ترخیص کنند.
سیستم ضدآتش بانک‌ها
یکی از خوانندگانتان هستم. بهتر است با ایجاد سیستم بایگانی نوین در بانک‌ها، جلوی از بین رفتن اسناد در صورت آتش‌سوزی‌های احتمالی گرفته شود.
عقاید دیگران را نادیده می‌گیرند
منوچهر امیری، دانشجو - عده‌ای جنبش انقلابی ایران را منحصر به خود می‌دانند و عقاید دیگران را نادیده می‌گیرند و صف متشکل انقلاب را بر هم می‌زنند. ضرورت انقلاب، اتحاد خلق‌های ستم‌دیده با هر عقیده‌ای است.
چرا اسمها را عوض می‌کنید؟
بزرگمهر - به نظر من تغییر بی‌رویه و متعصبانه نام بعضی از شهرها و محلات از سوی گروه‌هایی از مردم، نوعی بت‌پرستی تازه است.
خدا همه‌جا را در برمی‌گیرد
سید جلال زاهد - درجواب آقای «احمد م» بنویسید که خدا، شاه، میهن شعار غلطی است. اما شعار خدا، قرآن، خمینی با آمدن نام خدا لزومی به گفتن میهن نیست چون خدا تمام کره‌زمین را دربرمی‌گیرد.
![در تظاهرات دیروز [29 دی] عکس آیت‌الله‌العظمی خمینی همه‌جا به چشم می‌خورد. / آیندگان، 30 دی 57](https://s3.amazonaws.com/mardomak/library/uploads/news/inline/Ayandegan-30Dey-2.jpg)
در تظاهرات دیروز [29 دی] عکس آیت‌الله‌العظمی خمینی همه‌جا به چشم می‌خورد.
گران کرده‌اند
مرتضوی، بازرگان - چرا از اول سال جاری آبونمان تلکس از سوی اداره مخابرات از 2000 ریال به 8000 ریال افزایش داده است؟
روحم خبر ندارد
تقی فاتحی، استادیار دانشگاه صنعتی تهران - آیندگان مقاله‌ای به نام استادان این دانشگاه چاپ کرده است. من روحم از این مقاله خبر ندارد و با همه متن آن مخالفم.
روزنامه‌ها سانسور می‌شود
مهین اسلامی- حالا که روزنامه‌ها توسط برخی گروه‌ها سانسور می‌شود، خواستار بازگشت شاه هستم.
عقیده را تحمیل نکنید
حافظیان - از مسلمانان آزدای‌خواه بخواهید که عقاید خودشان را به دیگران تحمیل نکنند زیرا من هنوز طرفدار حکومت سلطنتی هستم.
چرا خراب‌کاری می‌کنند؟
فریده فرشادمنش - چرا این روزها گروهی با اتومبیل‌هایشان جدول وسط خیابان‌ها را مانند خیابان شاه‌رضا خراب می‌کنند؟ و وقتی فردا بخواهند این خرابی‌ها را درست کنند، مردم به مسئولان آبادانی تهمت دزدی و غارت بیت‌المال را خواهند زد.
به این نقل‌قول گریستم
مسعود مهدوی - چرا از قول تمام مردم نوشتید:«ملت رفتن شاه را جشن گرفت»؟ من و کلیه اعضای خانواده‌ام واقعا به خاطر این نقل‌قول گریستیم.
تساوی حقوق زن و مرد
معصومه رحیمی - عضو جامعه زنان مجاهد ایران هستم. تا زمانی که تساوی حقوق زن در حکومت اسلامی به صورت قانون تدوین نشود، موافق نیستم.
منظورمان دموکراسی است
مرضیه طهماسبی - امیدوارم سانسور تلویزیون هم لغو شود. منظور از انقلابی که کردیم دموکراسی است نه اختناق پیشین.
سوءاستفاده شخصی
صادقی - جرم و خیانت افرادی که ازامکانات شغلی خود و بودجه دولت برای تبلیغات و اغراض شخصی استفاده کرده‌اند به مراتب زیان‌بارتر از کسانی است که سوءاستفاده شخصی کرده‌اند.
خواستار رفراندوم هستم
وثیق - پیشنهاد می‌کنم برای روشن‌شدن نوع حکومت، رفراندومی برگزار شود.
از مومن‌نماها می‌ترسم
عفت اکرمی - از افرادی هستم که از شدت خفقان و ستم به جان آمده بودم و با فریادها کمی آرام شدم. سروجانم را در راه آزادی، اسلام و رهبر عالی‌قدرمان آیت‌الله خمینی می‌دهم. اما برای آینده نگران‌ام. می‌ترسم که بعضی مومن‌نماها در مصدر امور قرار گیرند.
همه قشرها را دربرنمی‌گیرد
زهرا نیک‌خواه - علامه نوری در مطلبی که شما چاپ کردید گفته است «کسانی که بُعد اسلامی نهضت را قبول ندارند، چه چپی‌ها و چه سیاسیون، به‌وسیله مردم طرد خواهند شد».من به گفته ایشان معترضم زیرا تمام قشرهای اجتماعی را دربرنمی‌گیرد.
برخورد عقاید پیش می‌آید
سهیلا شکری - الان موقع همبستگی است. مسئله مهم مباره است. متاسفانه در دانشگاه‌ها و خیابان‌ها دارد برخورد با عقاید صورت می‌گیرد.
کشته دادیم، نتوانیم حرف بزنیم
نریمان درفشی - در راه‌پیمایی اربعین، گروهی از استادان و دانشجویان با دادن شعارهای مربوط به نهضت از جلوی سازمان ملی دانشگاهیان شروع به راه‌پیمایی کردند ولی مقابل خیابان اسکندری مورد حمله واهانت گروهی افراد که سوار مینی‌بوس بودند و شعار مذهبی می‌دادند، قرار گرفتند. می‌خواستم بپرسم حاصل این همه کشتار و مبارزه این است که چون گذشته هیچ فردی یا گروهی حق اظهارنظر و دادن شعارهای مربوط به ایده و هدف خود را نباید داشته باشند؟
پاریس رفت، استعفا داد
من نماینده مجلس هستم. روز چهارشنبه آقای دکتر شیروانی نماینده تهران به چند تن از نمایندگان می‌گفت که در این شرایط استعفادادن خیانت است و باید برای بقای ایران تلاش کنیم. اما صبح روز پنج‌شنبه معلوم شد آقای دکتر شیروانی مانند چند تن دیگر استعفا داده‌اند. البته ایشان صبح روز پنج‌شنبه به پاریس رفتند. شما این گفتار و کردار را چگونه توجیه می‌کنید؟
با زورگوئی مخالفم
فرناز صلح‌جو - با زورگوئی برخی از مردم که می‌گویند چادر سرتان کنید، مخالفم.
آیندگان را ارگان کنید
احمد اردلان - چون انقلاب مردم ارگان ندارد، می‌خواستم پیشنهاد کنم که روزنامه آیندگان به عنوان ارگان انقلاب انتخاب شود.
تهمت بی‌جا نزنیم
خانم آزادی - در خیابان منیریه به من گفتند چرا چادر سرت نمی‌کنی. آیا نجابت به چار سرکردن است؟ در ضمن با اینکه ما مسلمانیم و معتقدیم که تهمت‌زدن گناه است، چرا بی‌جهت و در هر موردی تهمت می‌زنیم؟
با اصول‌دین آشنا شویم
فرشته - با تعطیل‌بودن مدارس، بهتر است وعاظ در مساجد نوجوانان را با اصول‌دین آشنا کنند.
نام شهیدان
علی تقوی - حالا که مردم نام خیابان‌ها را تغییر می‌دهند، چرا نام شهدا را بر آنها نمی‌گذارند؟
از شما دفاع می‌کنیم
صدیقی، کارمند بازنشسته راه‌آهن - شنیده‌ام که روزنامه آیندگان را تهدید کرده‌اند. اگر لازم باشد مقابله روزنامه‌تان جمع خواهیم شد و از شما روزنامه‌نگاران بی‌طرف دفاع خواهیم کرد.
چطور مبارز شده‌اند؟
فاطمه فراهانی - چطور کارکنان وزارت‌خانه‌هایی که تا دیروز عاملین فساد بوده‌اند، حالا مبارز شده‌اند؟
مرتکب خلاف دین می‌شوند
تبریزیان - در خانواده‌ای مذهبی به‌دنیا آمده‌ام و اصول‌دین اسلام را می‌دانم. در نهایت تاسف می‌بینم که عده‌ای از مردم از روی جاه‌طلبی و خودخواهی مرتکب اعمال خلاف دین و اصول انسانی می‌شوند.
