یک متخصص تغذیه در روز جهانی شیر در ایران گفته است که سرانه مصرف شیر در کشورهای اروپایی دو و نیم تا سهی برابر ایران است اما آمار موجود جهانی چنین چیزی را نشان نمیدهد.
یک متخصص تغذیه در روز جهانی شیر در ایران گفته است که سرانه مصرف شیر در کشورهای اروپایی دو و نیم تا سه برابر ایران است اما آمار موجود جهانی چنین چیزی را نشان نمیدهد.
عزیزالله کمالزاده، عضو هیئت علمی دانشگاه كشاورزی در نشستی که در انستیتوی تحقیقات تغذیه برگزار شده بود با ارائه آمار مصرف سرانه شیر در کشور که حدود 100 تا 110 است گفت که این مقدار در مقایسه با کشورهای اروپایی که بین 250 تا 300 لیتر است بسیار کم است.
براساس آمار فدراسیون بینالمللی مواد لبنی در سال 2006 کشور فنلاند با مصرف سرانه حدود 184 لیتر بزرگترین مصرف کننده شیر در جهان بوده و کشورهای سوئد و ایرلند با مصرف سرانه 145 و 130 لیتر در مقامهای بعدی قرار داشتهاند.
با توجه به اینکه مصرف سرانه شیر در برخی دیگر از کشورهای اروپایی مانند فرانسه و آلمان هر یک حدود 92 لیتر، نروژ 117 و سوئیس 112 لیتر است و درصورت درست بودن آمار مربوط به ایران که گفته شده بین 100 تا 110 است میتوان گفت اگرچه مصرف سرانه شیر در ایران در حد بالاترین مصرف کنندگان جهان نیست اما وضع نسبتا خوبی دارد.
این در شرایطی است که مصرف سرانه شیر در برخی دیگر از کشورهای اروپایی مانند اتریش (80 )، یونان (69)، یا ایتالیا (57 لیتر) کمتر از میزانی است که در ایران اعلام شده است. مردم آمریکا نیز با مصرف سرانه حدود 84 لیتر در سال 2006 کمتر از ایرانیها شیر مصرف کردهاند.
مصرف سرانه شیر در سال 2006 در کشورهای دیگر مانند مکزیک 40 و یا حتی در سال 2005 در چین حدود 9 لیتر بوده است.
پنیر نیز که از مهمترین محصولات لبنی محسوب میشود در یونان بیشترین میزان سرانه مصرف را به خود اختصاص داده (حدود 29 کیلوگرم) و پس از آن فرانسه و ایتالیا، هر یک با مصرف بیش از 23 کیلوگرم و سوئیس و آلمان نیز با مصرف سرانه 22 کیلوگرم در مقامهای بعدی قرار دارند.
شیر یکی از مهم ترین مواد غذایی در دنیاست که در تولید سایر محصولات لبنی و غذایی نقش برجستهای دارد.
آمار موجود نشان میدهد که مصرف شیر در بیشتر کشورهای دنیا به خصوص کشورهای پیشرفته در سالهای گذشته کاهش یافته اما مصرف این ماده غذایی در کشورهای درحال توسعه در حال افزایش است.
شیر پرچرب و کم چرب
عزیزالله کمالزاده، عضو هیئت علمی دانشگاه كشاورزی در نشستی که در انستیتوی تحقیقات تغذیه برگزار شده بود با بیان این آمار گفت که کودکان باید تا سن 17 سالگی از شیر 2.5 و 3.5 درصد استفاده کنند.
او علت این امر را رشد قدی در این رده سنی دانست و گفت پس از 17 سالگی به دلیل رشد عرضی و کمشدن فعالیتهای بدنی خوردن شیر کمچرب توصیه میشود.
آقای کمالزاده حتی به زنان نیز توصیه کرد که از شیر کمچرب استفاده کنند به دلیل اینكه مواد مغذی آن به انرژی تبدیل شده و چربی در بدن ذخیره نشود.
دکتر احمدرضا درستی، متخصص تغذیه و رئیس دانشکده و انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور سال گذشته در گفتگو با جام جم مصرف شیر و لبنیات پرچرب را برای کودکان زیر 5 سال مفید دانسته بود.
اما او مصرف لبنیات و شیر پرچرب برای کودکان 6 تا 16 سالی که دچار پروزنی و اضافه وزن هستند را مستثنی کرده بود.
توصیه همه کارشناسان پس از 18 سالگی مصرف شیر و لبنیات کمچرب است مگر این که فرد بسیار ضعیف و لاغر باشد.
مواد موجود در شیر به خصوص پروتئین، کلسیم، چربی، انواع ویتامینها و مواد معدنی، این ماده غذایی را به یکی از مهمترین مواد غذایی دنیا تبدیل کرده است و جداکردن چربی از آن هیچ یک از این مواد مغذی را از بین نمیبرد.
تحقیقات مختلف نشاندهنده مزایای بسیار مصرف شیر است که از جمله میتوان به پیشگیری از پوکی استخوان در زنها، انواع مختلف سرطان، فشار خون و نیز بهبود دستگاه ایمنی بدن اشاره کرد.
حتی برخی تحقیقات جدیدتر از افزایش رشد ماهیچهای و نیز کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع دوم ناشی از مصرف شیر خبر دادهاند.
در مقابل به جز موضوع حساسیت به لاکتوز موجود در شیر که در برخی افراد دیده میشود برخی مطالعات نیز مزایای مصرف شیر را به چالش کشیدهاند و تنها تحقیقات آینده میزان صحت و سقم آنها را روشن خواهد کرد.
باید توجه داشت که می بایستی مصرف کل شیر (شیر مایع و شیر تبدیل شده به فرآورده های لبنی مثل پنیر، ماست، خامه، کره، بستنی و ....) را محاسبه نمود نه فقط مصرف شیر مایع را. در ایران مصرف شیر مایع حدود 50 لیتر و شیری که تبدیل به پنیر و ماست و غیره می شود حدود 60 لیتر است که جمعا حدود 110 لیتر می شود. در کشورهای اروپایی نیر مصرف کل شیر مایع و شیر تبدیل شده در قالب پنیر، ماست، و فراورده های دیگر جمعا بین 250 تا 300 لیتر است. به طور مثال اگر در کشور یونان مصرف پنیر 29 کیلو گرم است این مقدار پنیر با احتساب ضریب تبدیل هر 5 کیلو شیر به 1 کیلو پنیر معادل حدود 145 لیتر شیر می شود حال اگر در این کشور حدود 69 لیتر شیر مایع و حدود 50 کیلو هم ماست و غیره مصرف شود سرانه مصرف کل شیر بالغ بر 260 لیتر می شود. لذا بهتر است در مباحث تخصصی دقت لازم به عمل آید. دکتر عزیزاله کمال زاده