دیروز ۲۷ خردادماه، احمد شهید، وزیر امورخارجه سابق مالدیو به عنوان گزارشگر حقوق بشر در ایران تعیین شد.

شورای حقوق بشر سازمان ملل دیروز احمد شهید، وزیر امورخارجه سابق مالدیو را پس از نزدیک به یک دهه، به عنوان گزارشگر ویژه حقوق بشر در ایران برگزید.

این گزارشگر پس از نشستی سه‌ هفته‌ای انتخاب شده است.

شورای حقوق بشر سازمان ملل، چهارم فروردین (۲۴ مارس) طرح آمریکا را برای تعیین یک گزارشگر ویژه حقوق بشر برای ایران تصویب کرده بود.

«مرد بودن، مسلمان بودن و غیر غربی بودن» از مشخصه‌های این گزارشگر درنظر گرفته شده بود تا این‌که «دولت ایران بهانه‌ای برای عدم همکاری نداشته باشد.»

از ۴۷ عضو این شورا، ۲۲ کشور به این طرح رای مثبت، ۷ کشور رای منفی، و ۱۴ کشور نیز رای ممتنع دادند.

براساس این طرح، گزارشگر ویژه باید به ایران برود و در مورد موضوعاتی که دبیرکل سازمان ملل در مورد آنها ابراز نگرانی کرده، تحقیق و با دسترسی به منابع دست اول گزارشی تهیه کند.

در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل که اسفندماه گذشته در ژنو برگزار شد، دبیرکل سازمان ملل از «افزایش اعدام‌ها، قطع اعضای بدن، بازداشت‌های خودسرانه، محاکمات غیرمنصانه، بدرفتاری با فعالان حقوق بشر، وکلا، روزنامه‌نگاران و احتمال شکنجه زندانیان سیاسی در ایران» ابراز نگرانی کرده بود.

دولت ایران می‌تواند اجازه ورود این گزارشگر را به خاک خود ندهد. با این وجود گزارشگر حقوق بشر در ایران می‌تواند با تماس با مقام‌های حکومتی، درباره موارد مختلفی که جمهوری اسلامی در آنها به نقض حقوق شهروندی متهم است توضیح بخواهد.

مقام‌های جمهوری اسلامی در نخستین واکنش‌ها به تصویب طرح تعیین گزارشگر ویژه حقوق بشر برای ایران، آن را «غیر منصفانه»، «فاقد ارزش حقوقی» و شبیه به یک «طنز سیاسی» نامیدند.

در گذشته، دو گزارشگر از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۳ و از سال ۱۳۷۴ تا ۱۳۸۰ به ایران رفتند و گزارش‌های متعددی درمورد وضعیت حقوق بشر در ایران تهیه کردند.

اما این نخستین بار است که شورای حقوق بشر سازمان ملل که در سال ۲۰۰۶ تاسیس شد، برای کشوری گزارشگر ویژه حقوق بشر تعیین می‌کند.

شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد یکی از نهادهای سازمان ملل و از ارکان فرعی مجمع عمومی ملل متحد است که وظیفه آن تحقیق در مورد نقض حقوق بشر است. این شورا همزمان با انحلال کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۶ ایجاد شد.