بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل و احمد شهید، گزارشگر ویژه این نهاد در امور حقوق بشر ایران در دو گزارش جداگانه، از نقض آشکار حقوق بشر توسط حکومت ایران بار دیگر به شدت ابراز نگرانی کرده‌اند.
خبرگزاری رویترز نوشته است احمد شهید در این گزارش ۷۷ صفحه‌ای که روز دهم اسفند منتشر شده، با اعلام نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران، خواستار آزادی فوری، بی‌قید و شرط مدافعان حقوق بشر، روزنامه نگاران و وکلا شده است.
همچنین در گزارش آقای‌بان، به شدت از افزایش اعدام‌ها از جمله درباره نوجوانان بزهکار و در ملاء عام، شلاق و قطع عضو ادامه، دستگیری خودسرانه، محاکمه‌های ناعادلانه، شکنجه و بدرفتاری عمیقا ابراز نگرانی شده است.
محمد مهدی آخوندزاده، معاون بین‌الملل وزارت خارجه ایران روز پنجشنبه بدون اشاره به این گزارش گفته بود که ایران همچنان بر تعهد خود در حفاظت از حقوق بشر استوار است در این زمینه شواهد کافی وجود دارد.
در این گزارش احمد شهید با انتقاد از افزایش استفاده از مجازات اعدام در ایران گفته است که برای جرائمی مانند مصرف الکل، زنا و یا قاچاق مواد مخدر ایران باید مجازات‌هایی با استانداردهای بین‌المللی در نظر بگیرد.
این گزارشگر ویژه در امور حقوق بشر که تا کنون اجازه حضور در ایرن را نیافته، نوشته است که در حدود ۲۹۷ اعدام توسط دولت ایران طی سال گذشته اعلام شده اما تعداد واقعی آن حدود ۴۸۹ تا ۴۹۷ اعدام بوده است.
در این گزارش از جمله درباره شکنجه زندانیان به مرگ ستار بهشتی، وبلاگ‌نویس زندانی اشاره شده و به نقل از «یک منبع آگاه» آمده است که او طی بازجویی مورد ضرب و شتم به ویژه با باتوم قرار گرفته است.
چهارمین گزارش احمد شهید که از دو سال پیش ماموریتش آغاز شده، مفصل‌ترین گزارش او درباره نقض حقوق شهروندان ایرانی توسط حکومت ایران است که در ده فصل مورد بررسی قرار گرفته است.
بیش از سی صفحه از این گزارش ویژه، به فهرستی از نام‌ها، مشخصات و اتهام‌هایی اختصاص دارد که به افراد بازداشت‌شده به دلایل مذهبی و قومیتی وارد شده و در آن نام ۱۵۰ نفر منتشر شده است.
در بخش «انتخابات آزاد و عادلانه» آمده است که در پی آخرین انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران، فشار بر معترضان و مخالفان همچنان ادامه دارد و میرحسین موسوی و مهدی کروبی دو سال است که در حصر خانگی به سر می‌برند.
در بخش آزادی بیان و اجتماع، به فشار‌ها، بازداشت‌ها و احکام سنگین برای روزنامه‌نگاران اشاره شده و آمده که اکنون ۴۵ روزنامه‌نگار در زندان هستند و ۱۰۴ روزنامه‌نگار در ارتباط با رسانه‌هایی مانند بی‌بی‌سی و وی‌او‌ای احضار شده‌اند.
این گزارش در بخش سوم به وضعیت مدافعان حقوق بشر پرداخته و نوشته است که از سال ۲۰۰۹ حدود ۴۰ وکیلی تحت پیگرد قانونی قرار گرفته است و از جمله به محکومیت‌های سنگین نسرین ستوده و محمدعلی دادخواه پرداخته است.
بخش‌های دیگر این گزارش به موارد نقض حقوق بشر در زمینه حقوق زنان، اقلیت‌های قومیتی مانند عرب‌های اهواز و بلوچ‌ها، اقلیت‌های مذهبی مانند بهاییان و مسیحیان و وضعیت هم‌جنس‌گرایان و دوجنس‌گرایان و تراجنسیتی‌ها پرداخته شده است.
گزارشگر ویژه حقوق بشر همچنین با اشاره به مشکلات اقتصادی شهروندان به ویژه در زمینه دارو‌ها و کالاهای اساسی، از سازمان ملل و کشورهایی تحریم‌کننده خواسته است که با بررسی تبعات تحریم‌ها، به موارد انسان‌دوستانه توجه کنند.
احمد شهید در پایان گزارش خود از حکومت ایران خواسته تا ضمن صدور اجازه برای سفرش به ایران، فعالان مدنی، سیاسی و مدافعان حقوق بشر را آزاد و قوانین ایرانی ناقض تعهدات بین‌المللی در زمینه حقوق بشر را اصلاح کنند.
او در سومین گزارش خود که جمعه ۲۱ مهر منتشر شد نیز از وضعیت «عمیقا نگران‌کننده» حقوق بشر در ایران خبر داده بود. جمهوری اسلامی در پاسخی رسمی اعلام کرده بود این گزارش، بر اساس اتهام‌هایی «بی‌پایه و اساس» نوشته شده است.
