اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، با ابراز تاسف از «خروج مغزها»، عملکرد برخی «مسئولان و سیاست‌گذاران» را دلیل این پدیده عنوان کرد.

آقای رفسنجانی که روز یکشنبه، نهم مردادماه با برندگان دانشگاهی مسابقات جهانی ربوکاپ ترکیه دیدار می‌کرد، گفت: جوانان مستعد ایران، ظرفیت انجام کارهای بزرگ را در سطح جهان دارند و این موضوع موجب می‌شود مسئولیت دست‌اندرکاران و مسئولان بیشتر از گذشته شود.

رئیس مجلس تشخیص مصلحت نظام ابراز امیدواری کرد که در آینده تصمیم‌گیری‌ها به سمتی باشد که استعدادهای کشور در داخل احساس بی‌انگیزگی نکنند و افزود: امیدوارم در آینده شرایط به گونه‌ای شود که این افرد در داخل با امکانات و فراغتی که برایشان فراهم می‌شود به ادامه تحصیل و کار بپردازند.

چند روز پیش از سخنان آقای رفسنجانی، حسین مسلمی نائینی، مدیرکل امور بورس و دانشجویان خارج وزارت علوم با ارائه آماری از پذیرفته شدگان آزمون دوره دکتری، از خروج « ۹۷ درصد» از داوطلبان کنکور دوره دکتری، به خارج از کشور خبر داده بود.

آقای نائینی دلیل مهاجرت این عده از داوطلبان را «کم بودن ظرفیت پذیرش» دانسته و گفته بود که امسال از ۱۴۰ متقاضی در این دوره، کمتر از دو تا سه درصد پذیرفته شدند.

او، پیش از آن نیز گفته بود که خانواده‌های ایرانی به دلیل «کنکور و سختی‌های آن»، پیش از اینکه پسرانشان به سن سربازی برسند، آن‌ها را برای تحصیل در مقطع متوسطه و دانشگاه به مالزی می‌فرستند و حدود دو هزار دانش‌آموز پسر ایرانی که همین شرایط را دارند در مالزی به تحصیل مشغول‌ هستند.

موج مهاجرت دانشجویان ایرانی و آنچه به فرار مغزها به خارج از کشور شهره شده است، مسئله‌ای است که طی سال‌های گذشته مقام‌های حکومتی و کارشناسان به بهانه‌های گوناگون به آن اشاره کرده‌اند.

با وجود انتقادهای فراوان، مقام‌های دولت محمود احمدی نژاد بارها این پدیده را رد کرده و آن را «جوسازی» قلمداد کرده‌اند.

کامران دانشجو، وزیر علوم، تحقیقات و فن‌آوری دولت دهم، یکی از کسانی است که با رد موضوع فرار مغزها، آن را «جوسازی»، «جنجال رسانه‌ای» و «توهین به مجموعه‌های داخلی» می‌داند. محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری ایران نیز می‌گوید که از سفر ایرانی‌ها به همه جای دنیا حمایت می‌کند اما برخی‌ها «با تعبیر غلط» از عنوان «فرار مغزها» استفاده می‌کنند.

با این حال آمارهای منتشر شده توسط صندوق بین‌المللی پول، حکایت از آن دارد که سالانه بین ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار نفر از ایرانی‌های تحصیل کرده برای خروج از کشور اقدام می‌کنند و ایران از نظر فرار مغزها در بین ۹۱ کشور در حال توسعه و توسعه نیافته جهان مقام نخست را داراست.