شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، ماموریت احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوق بشر برای ایران را یک سال دیگر تمدید کرد و از او خواست همچنان به بررسی موارد نقض حقوق بشر در این کشور ادامه دهد.
پیش‌تر شیرین عبادی و چندین سازمان و گروه فعال در زمینه حقوق بشر از اعضای این شورا خواسته بودند که ماموریت آقای شهید را تمدید کنند و به اعزام گزارشگر موضوعی به جای گزارشگر ویژه، رضایت ندهند.
در رای گیری این شورا ۲۲ عضو رای موافق و ۵ عضو رای مخالف دادند. نمایندگان چین، کوبا، روسیه، بنگلادش و قطر از مخالفان تمدید ماموریت آقای شهید بودند.
این شورا ۴۷ عضو دارد و بقیه اعضایش به این تمدید ماموریت، رای ممتنع داده‌اند.
آقای شهید، وزیر امور خارجه سابق مالدیو، ده ماه قبل در ماه ژوئن سال گذشته به عنوان گزارشگر ویژه حقوق بشر برای ایران معرفی شد.
این نخستین بار بود که شورای حقوق بشر سازمان ملل که در سال ۲۰۰۶ تأسیس شد، برای ایران گزارشگر ویژه تعیین می‌کرد.
مقام‌های مختلف در جمهوری اسلامی با این اقدام شورای حقوق بشر مخالفت کردند و از جمله رئیس قوه قضائیه ایران آن را مداخله در امور داخلی کشور خواند.
در گذشته آندریاس آگوئیلار، رینالدو گالیندوپل و موریس کاپیتورن به عنوان نمایندگان ویژه حقوق بشر سازمان ملل به ایران رفته‌اند و گزارش‌های متعددی درباره وضعیت حقوق بشر در ایران تهیه کردند.
روابط دولت ایران با نمایندگان ویژه سازمان ملل عموما پر تنش بود و گزارش‌های آن‌ها اکثرا ناخرسندی مقامات ایران را بر انگیخته است.
احمد شهید تاکنون دو گزارش درباره وضعیت حقوق بشر در ایران ارائه داده است. او دومین گزارشش را ده روز قبل به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد ارائه کرد که همچون گزارش نخست او، با واکنش منفی و انکارهای مقام‌های جمهوری اسلامی پاسخ گرفت.
او در گزارش دوم، از ایران به خاطر «موارد متعدد نقض حقوق بشر» از جمله فشار بر روزنامه‌نگاران و منتقدان حکومت، شکنجه زندانیان، محروم‌بودن متهمان از حق دادرسی عادلانه و «سرکوب سازمان‌یافته» اقلیت‌های دینی، قومی و جنسیتی انتقاد کرد.
آقای شهید همچنین از «همکاری‌نکردن مقامات ایران» گله کرده و نوشته است که مقام‌های ایرانی با درخواست او برای سفر به این کشور موافقت نکرده‌اند.
به دنبال انتشار این گزارش، محمدجواد لاریجانی دبیر ستاد حقوق بشر ایران، این گزارش را «مملو از اتهامات بی‌پایه و اساس» خواند.
در عین حال آقای لاریجانی گفته است تهران آمادگی خود را برای «هر گونه همکاری فنی با دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر و گزارشگر ویژه برای ارائه گزارشی منصفانه، حقیقی، قابل استناد و معتبر اعلام می‌کند.»
درخواست‌های قبلی برای تمدید ماموریت شهید
در روزهای گذشته شیرین عبادی و ۲۶ سازمان فعال مدنی ایرانی و بین‌المللی در نامه‌ای به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد خواسته بودند ماموریت احمد شهید، گزارشگر ویژه این شورا در امور ایران را تمدید کنند و به اعزام گزارشگران موضوعی به این کشور، رضایت ندهند.
امضاکنندگان این نامه ضمن اشاره به موارد نقض حقوق بشر در ایران، نوشتند: علیرغم دعوت باز ایران هیچ گزارشگر ویژه‌ای تاکنون دسترسی حقیقی به ایران نداشته است.
آنان از کشورهای عضو سازمان ملل خواسته بودند پیشینه این همکاری را مدنظر قرار دهند و از پیشنهاد ایران برای دعوت از گزارشگران موضوعی پشتیبانی نکنند. آنان نوشتند اگر گزارشگر موضوعی اعزام شود ایران می‌تواند «عدم همکاری خود را با گزارشگر ویژه توجیه کند».
امضاکنندگان این نامه هشدار داده بودند که هر بازدیدی از سوی گزارشگر موضوعی، قبل از بازدید مقدماتی گزارشگر کشوری، «سابقه سیاسی و ساختاری را ایجاد می‌کند که به ویژه برای ادامه کار گزارشگران کشوری خطرناک است».
شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل، و سازمان‌هایی از جمله ائتلاف جهانی علیه مجازات اعدام، بنیاد عبدالرحمان برومند، حامیان بین المللی مادران پارک لاله در ایران، زنان تحت قوانین مسلمانان، سازمان همجنسگرایان پارسی، عدالت برای ایران، هیوس، و مرکز اسناد حقوق بشر ایران این نامه را امضا کرده‌اند.
پیش‌تر هم نزدیک به بیست سازمان و گروه فعال در زمینه حقوق بشر در نامه‌ای سرگشاده، از اعضای شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد خواسته بوند که ماموریت احمد شهید، گزارشگر ویژه این شورا در امور ایران را تمدید کنند.
آنان وضعیت کنونی حقوق بشر در ایران را «نامطلوب» ارزیابی کرده و با اشاره به «امتناع ایران از همکاری با نهادهای سازمان ملل»، تصریح کرده‌اند که حمایت کشورهای عضو این شورا از تمدید ماموریت گزارشگر ویژه، اهمیتی تعیین‌کننده دارد.
در این نامه ادامه ماموریت گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران «برای ایجاد زمینه همکاری ایرانیان با جامعه جهانی، اعمال فشار بر دولت ایران به منظور پایبندی به تعهدات بین‌المللی خود در زمینه حقوق بشر و فراهم آوردن نظارت مجامع و کار‌شناسان بین‌المللی حقوق بشر بر وضعیت حقوق بشر در آن کشور» مهم ارزیابی شده است.
