دولت ایران به تلاش برای بقای دولت ائتلافی عراق به نخست‌وزیری نوری مالکی شیعه، متهم شده است.

این اتهام در شرایطی به ایران وارد شده که پیروان مقتدا صدر، روحانی برجسته شیعه عراقی، به مخالفان آقای مالکی پیوسته‌اند تا زمینه را برای رأی عدم اعتماد به او آماده کنند.

براساس گزارش‌ آسوشیتدپرس مقتدا صدر روز دوشنبه ۱۵ خرداد برای گفت‌وگو با مقام‌های ارشد ایران وارد تهران شد و یک روز بعد از آقای مالکی خواسته «کار درست را انجام دهد» و از نخست‌وزیری کنار برود.

این در شرایطی است که گفته می‌شود تهران از جناح‌های متحد خود در عراق خواسته است با ابقای نوری مالکی در این کشور موافقت کنند و برای این کار نفوذ دینی و اقتصادی خود را به‌کار برده است اما مشخص نیست که مقتدا صدر تسلیم خواسته ایران شده باشد.

هفته گذشته رهبران تشکل‌های العراقیه، ائتلاف کردستان و جریان صدر با نوشتن نامه‌ای خطاب به ائتلاف ملی عراق، از اعضای این ائتلاف که قدرت را در دست دارند، خواستند تا شانزدهم خرداد جانشینی برای نوری مالکی انتخاب و معرفی کند.

هم‌زمان ۱۷۶ نماینده مجلس عراق در نامه‌ای به جلال طالبانی، رئیس‌جمهور این کشور، از او خواستند نخست‌وزیر را برکنار کند.

تحلیلگران گفته‌اند که سقوط دولت نوری مالکی در عراق می‌تواند ضربه سنگینی به حاکمیت ایران وارد کند زیرا علاوه بر سوریه، دولت کنونی عراق نیز یکی از متحدان شیعه ایران در منطقه است و ازسوی دیگر به دلیل نفوذ تهران در بغداد، آقای مالکی کانال ارسال پیام واشنگتن به ایران بوده است.

مهرزاد بروجردی، تحلیلگر مسائل ایران ، گفته است: تردیدی نیست که ایران نیروی مهم سیاسی در عراق به‌شمار می‌رود. آن‌ها تلاش می‌کنند نوری مالکی را در قدرت نگاه دارند. زیرا ترس از سقوط مالکی با عدم اطمینان نسبت به سرنوشت بشار اسد در سوریه همراه شده است و این ترس باعث خواهد شد که ایران به‌طور ناگهانی با چهره‌های ناآشنا در منطقه  روبه‌رو شود.

هم‌زمان تشکل سنی العراقیه که یکی از اجزای دولت ائتلافی عراق است، گفته است که در تصمیم‌گیری امور این کشور به حاشیه رانده شده و احزاب کرد در شمال این کشور و حزب مقتدا صدر پیام مخالف با نوری مالکی سرداده‌اند.

منتقدان و مخالفان نوری مالکی، دولت او را به قانون‌شکنی متهم کرده و گفته‌اند که هدف از رأی عدم اعتماد به دولت ائتلافی تصحیح روند سیاسی این کشور برای اجرای اصلاحات است.

برخی از چهره‌های ارشد سیاسی در عراق می‌گویند که ایران پشت صحنه برای مسدود کردن جریان رأی عدم اعتماد به نوری مالکی سخت تلاش کرده است.

یکی از نمایندگان مجلس عراق گفته است: تهران، رئیس‌جمهور عراق را تحت فشار گذاشته تا از فرستادن نامه برکناری نوری مالکی (برای رأی عدم اعتماد) خودداری کند.

حمید المطلق، نماینده سنی مذهب در مجلس عراق، به صراحت گفته است: دخالت ایران در امور داخلی عراق نمایندگان مجلس این کشور را آزرده خاطر کرده است.

اهرم فشار ایران ازطریق روحانیون

گفته شده که ایران از پیام روحانیون شیعه برای تحکیم نفوذ خود در امور داخلی عراق و حفظ دولت نوری مالکی استفاده کرده است.

آیت‌الله کاظم حائری، مرجع تقلید شیعه در قم، به مقتدا صدر پیام داده که از ایجاد دودستگی میان شیعیان عراق پرهیز کند. گفته می‌شود که پیروان این روحانی ایرانی در عراق هستند و او رهبر معنوی جریان صدر است.

این مرجع تقلید با صدور فتوایی، رأی دادن به سکولارها در تشکیلات حکومتی عراق را حرام اعلام کرده است. یکی از مشاوران نوری مالکی گفته است که مقتدا صدر، مخاطب مستقیم این فتوا است.

این مشاور آقای مالکی گفته است: در این شرایط نباید اجازه داد که عراق دچار بی‌ثباتی سیاسی شود و برهمین اساس دیپلمات‌های ایران و آمریکا جداگانه با عمار حکیم، رئیس مجلس اعلای عراق، دیدار کرده و خواستار حل‌وفصل این اختلاف سیاسی ازطریق مذاکره شده‌اند.

این در شرایطی است که برخلاف مراجع تقلید شیعه نزدیک به حکومت ایران، آیت‌الله علی سیستانی، مرجع تقلید شیعه در عراق، مخالف هرگونه نقش تشکیلات دینی در امور سیاسی و حکومتی این کشور است

اما به‌نظر می‌رسد که ایران آیت‌الله محمود هاشمی شاهرودی را برای جانشینی آیت‌الله سیستانی ۸۱ ساله درنظر گرفته است که اگر چنین اتفاقی بیفتد نفوذ سیاسی ایران در امور داخلی عراق محکم خواهد شد و تفسیر متفاوتی از نقش دین در سیاست عراق ترسیم خواهد شد زیرا آیت‌الله شاهرودی، محصول سیستم «ولایت فقیه» ایران است.

مصطفی علانی، تحلیلگر امور خاورمیانه، گفته است: احتمال دارد که نوری مالکی از این بحران نجات پیداکند. اما برای نجات او باید بهایی پرداخت شود و این بها مساوی با نفوذ بیشتر ایران در عراق خواهد بود. درنتیجه مشکلات بیشتری در عرصه سیاسی عراق بروز خواهد کرد.