محمد خاتمی، رئیس جمهوری پیشین ایران می‌گوید که نمی‌شود در رابطه با انتخابات پیش رو، نظر افرادی را که هزینه داده‌اند و به حصر و حبس و محدودیت‌ها گرفتار شدند، نادیده گرفت.
وب‌سایت کلمه، نزدیک به میرحسین موسوی روز دوشنبه، ۲۱ اسفند، متن سخنان این چهره شاخص اصلاح‌طلب را که در دیدار با اعضای انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران مطرح شده، منتشر کرده است.
آقای خاتمی در این دیدار، با تاکید بر «برنامه‌محور و مطالبه محور بودن» به افراد و گروه‌های اصلاح‌طلب توصیه کرده است که دیدگاه‌ها را به یکدیگر نزدیک کرده و به جمع‌بندی برسند و به جای شخص محور، مطالبه محور باشند.
رئیس دولت اصلاحات گفته است که «به جامعه مسائل را بگوئیم و اگر واقعا شرایطی باشد که یک حداقل اطمینان‌هایی وجود داشته باشد افراد و گروه‌ها بیایند. فکر می‌کنم هم برنامه‌اش را داریم و هم افرادی که بتوانند بیایند و ممکلت را از این وضعی که هست نجات دهند.»
به گفته آقای خاتمی، در کشورهایی نظیر ایران، اگر نگاه به قدرت وجود نداشته باشد، نمی‌توان فعالیت مدنی و اجتماعی انجام داد، چراکه اگر دولت با گروهی معارضه داشته باشد، درمقابل آن می‌ایستد.
او همچنین ادامه داده است که «مردم در مورد تصمیم گیری من اصلا نگران نباشند. من یک فرد در مجموعه عظیم اصلاح طلبان هستم و نظر خودم را دارم و در عین حال در عمل به نظر جمع ـ که امیدوارم اجماعی باشد ـ احترام می‌گذارم.»
محمد خاتمی در بخش دیگری از سخنان خود درباره انتخابات، این سوال را مطرح کرده که «آیا صرف آمدن افرادپای صندوق و رأی ریختن، انتخابات است؟» و یادآور شده که «به لحاظ نظری باید تبیین و توجیه شود که انتخابات چیست و چه جایگاهی دارد و بعد که فهمیدیم چیست تلاش کنیم».
او انتخابات را مبتنی بر چند پیش‌فرض دانسته و تاکید کرده که بدون این پیش‌فرض‌ها انتخابات معنی نداشته و تشریفاتی زینتی خواهد بود.
«حاکمیت از آن مردم، حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش و آزادی از ترس، اجبار، ارعاب و فریب» از جمله پیش‌فرض‌هایی است که آقای خاتمی مطرح کرده و انتخابات را روح دموکراسی دانسته است.
او گفته است: نمی شود دموکراسی را مردود دانست و باز هم مدعی شد که انتخابات مورد قبول است. و نمی‌توان به حاکمیت مردم بر سرنوشت اعتقاد نداشت و مدعی داشتن دموکراسی شد. نمی شود که همه این‌ها را قبول داشت، ولی آزادی‌های مطلوب که شرط و بستر وجود آن‌هاست نباشد.
رئیس دولت اصلاحات همچنین انتخابات را «منشاء انسجام جامعه و تقویت روح ملی و گسترش اعتماد عمومی» توصیف کرده و آن را «دفع کننده بسیاری از تهدیدها و مشکلات» و «باز کردن را به سوی توسعه مشارکتی» دانسته است.
آقای خاتمی با اشاره به خطرات بزرگی که از داخل و خارج، جامعه را تهدید می‌کند، گفته است: مطمئنا الان مسأله اقتصادی حاد‌ترین مسأله است، به‌خصوص که بنیاد‌های اقتصادی در جامعه ما لطمه دیده و معیشت مردم سخت شده است، اما من می‌گویم هنر ما باید این باشد که ارتباط بین شعارهای اساسی خودمان و این مسائل را پیدا کنیم.
او ادامه داده است: باید مشخص کنیم آیا وقتی می‌گوییم جامعه مدنی حاکمیت قانون، احترام به حق حاکمیت مردم، آزادی، عدالت و … آیا نتیجه آن کاهش فقر و بالا رفتن امید به آینده و احساس حرمت و امنیت بیشتر از سوی مردم نیست؟
رئیس جمهوری پیشین ایران پیشنهاد داده که «در این مرحله فکر خود را بیان کنیم، هر چند راه های عرضه آن بسته یا به شدت تنگ باشد، ولی بگوییم در چارچوب انقلاب و قانون که مورد قبول ماست، چه راه حل‌هایی داریم. بگوئیم وضع مملکت چیست و ما چه می‌خواهیم بکنیم و چقدر می‌توانیم این کار را بکنیم؟ در واقع به جای شخص محور، برنامه محور و مطالبه محور بشویم.»
انتخابات و اصلاح‌طلبان
انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، ۲۴ خردادماه سال ۹۲ برگزار خواهد شد و درحالی که کمتر از سه ماه تا برگزاری آن باقی مانده است، شرایط حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات همچنان با ابهاماتی همراه است.
درعین حال، گروه‌هایی از اصلاح‌طلبان از آقای هاشمی و آقای خاتمی دعوت کرده‌اند که در این انتخابات نامزد شوند.
در واکنش به این موضوع، به تازگی وزیر اطلاعات ایران بدون ذکر نام محمد خاتمی، درباره پیشنهادها برای نامزدی او هشدار داده و آن را به «دشمنان» منتسب کرده است.
همچنین یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران در شرایطی برگزار خواهد شد که دهمین دوره آن با سرکوب معترضان به نتیجه انتخابات، بازداشت گسترده مخالفان ازجمله دانشجویان، روزنامه‌نگاران، فعالان سیاسی، شخصیت‌ها و اعضای احزاب اصلاح‌طلب همراه بود.
میرحسین موسوی و مهدی کروبی، نامزدهای اصلاح‌طلب رقیب محمود احمدی‌نژاد در انتخابات سال ۸۸ که از «تقلب و مهندسی آرا» سخن گفتند، از بهمن سال ۸۹ در حصر خانگی زندانی شده‌اند.
از آن زمان شخصیت‌های نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی و دولت از چهره‌های شاخص اصلاح‌طلبان باعنوان «سران فتنه» یاد می‌کنند.
در همین حال، حدود سه ماه مانده به انتخابات، اصلاح‌طلبان می‌گویند که همچنان منتظر چراغ سبز حکومت برای شرکت در انتخابات هستند اما مقامات حکومتی و بعضی چهره‌های اصولگرایان، «توبه از فتنه‌گران» را شرط حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات عنوان کرده‌اند.
اما در حالی زمزمه‌های حضور برخی اصلاح‌طلبان در انتخابات مطرح می‌شود که جبهه مشارکت، از احزاب مطرح اصلاح‌طلب آذرماه امسال با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که درشرایط موجود در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده شرکت نخواهد کرد زیرا «صندوق‌های رای تعیین‌کننده سرنوشت نیستند».
این تشکل اصلی اصلاح‌طلب که در حال حاضر اجازه فعالیت ندارد، در ادامه بیانیه خود، جمهوری اسلامی را متهم کرده بود که «با علم کردن اصلاح طلبان بدلی، می‌خواهد اميد مردم به اصلاح‌طلبان را کم‌رنگ کند.»
با این حال، در چند ماه گذشته، شماری از منتقدان دولت ازجمله اکبر هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی خواستار برگزاری «انتخابات آزاد» شده‌اند.
در واکنش به این توصیه‌ها، رهبر جمهوری اسلامی ایران هشدار داد که نباید با این اظهارات به «دشمن» کمک کنند چون از اول انقلاب، ۳۴ انتخابات در ایران برگزار شده و خطاب به منتقدان پرسید «کدام یک از انتخابات برگزار شده آزاد نبوده است؟».
این سخنان واکنش آقای خاتمی را برانگیخت و او گفت که «امروز تا صحبت از انتخابات آزاد می‌شود حمله می‌کنند؛ الحمدلله رهبری هم که اظهار کردند که همه انتخابات گذشته آزاد بوده است و مردم شرکت کنند و گفتند که از آزادی و سلامت انتخابات دفاع می‌کنند.»
