سرانجام بعد از 90 سال تحقیق و پژوهش شبانه روزی، گروه کوچکی از محققان و زبان شناسان آمریکایی در دانشگاه شیکاگو موفق شدند نخستین فرهنگ لغات زبان آشوری را تدوین و منتشر کنند. زبانی مرده که می توان به کمک آن از اسناد و لوح های باستانی، فرمان ها و خاطرات سلطنتی و پیشگویی های آسمانی سر درآورد.

به گزارش اسوشیتدپرس، هدف این پروژه که در سال ۱۹۲۱ در دانشگاه شیکاگو آغاز شد، این بود که با استفاده از لوح‌های گلی و سنگ نوشته‌های خرابه‌های عراق، ایران، سوریه و ترکیه، زبانی را زنده کند که دوهزار سال است کسی با آن تکلم نکرده است. پژوهش گران از ابتدا می‌دانستند که این کار سال‌ها طول خواهد کشید اما هیچ کس دقیقا نمی‌دانست چند سال.

دهه‌ها گذشت و تیمی که بر روی این فرهنگنامه کار می‌کرد وسیع‌تر شد و پژوهش گرانی از وین، پاریس، کپنهاگ، اورشلیم، برلین، کانادا، بغداد و لندن به آن پیوستند. این محققان نسل به نسل با پژوهش‌های خود، راه را برای محققان بعدی باز کردند. اما امکانات و ابزار این پژوهش گران اندک بود و به همین دلیل، پروژه بسیار کند پیش رفت.

اکنون بعد از نود سال تلاش، سرانجام نتیجه کار این محققان و زبان‌شناسان، با عنوان «دیکشنری آشوری شیکاگو» در ۲۱ جلد منتشر شده است که متشکل از ده هزار صفحه و ۲۸ هزار واژه است.

این فرهنگ لغت در واقع نخستین فرهنگ لغات زبان اکدی یا‌‌ همان زبان بابِلی است که یک زبان سامی (از خانواده بزرگ‌تر زبان‌های آفریقایی-آسیایی) است که در دوران باستان در می‌انرودان بین آشوریان و بابلیان رایج بود. اکدی نخستین زبان سامی است که برای نوشتن به کار رفت و خط نگارشی آن خط میخی است که از زبان سومری گرفته شده است. این زبان که متشکل از لهجه‌های گوناگون است بیش از ۲۵۰۰ سال قدمت دارد.

به گزارش اسوشیتدپرس، این مجموعه، بیشتر شبیه لغت نامه انگلیسی آکسفورد است که بر مبنای زمینه‌های تاریخی و فرهنگی واژه‌ها تهیه شده است و بیشتر یک دائره المعارف به حساب می‌آید تا یک لغت نامه ساده.

بر اساس این گزارش، با انتشار این فرهنگنامه، اکنون دریچه تازه‌ای به روی محققان و مورخان بازشده تا به مطالعه دقیق‌تر تاریخ و تمدن‌های باستانی بین النهرین بپردازند و متن‌های مختلف موجود از نامه‌های عاشقانه گرفته تا نسخه‌های پزشکی، قبض‌های مالیاتی، مشاهدات نجومی، قراردادهای شغلی و حماسه‌ها و اشعار کهن مردم این منطقه را بفهمند.

اما سوال این است که چه نیازی به تدوین فرهنگ واژگان زبانی است که زبان مرده محسوب شده و قرن هاست که هیچ کس به آن زبان حرف نزده و متنی نوشته نشده است و تنها تعداد اندکی از زبان‌شناسان و محققان از آن سردر می‌آورند؟

گیل استین، رئیس موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «دیکشنری آشوری، کلید ورود ما به نخستین تمدن شهری دنیاست. در واقع ریشه بسیاری از چیز‌ها از جمله ریشه شهر‌ها، پیدایش چرخ، محاسبه زمان و از همه مهم‌تر، نوشتن در منطقه بین النهرین است. اگر ما می‌خواهیم به فهم ریشه‌های خود برسیم باید این نخستین تمدن بزرگ بشری را بفهمیم.»

متیو استاپلر استاد دانشگاه شیکاگو که بیش از سه دهه روی این پروژه کار کرده درباره آن می‌گوید: «در متن‌های باستانی آشوری، مردم خشم، ترس و عشق خود را بیان می‌کنند. نوشته‌هایی از برخی شاهان هست که به ما می‌گوید آن‌ها چه مردان بزرگی بودند و همین طور نوشته‌هایی از پادشاهان دیگر که نشان می‌دهد چه مردمان حقیری بودند.»

به گفته او متن‌های آشوری، حتی شامل نوشته‌هایی درباره طالع بینی است که در آن طالع بین‌ها، بر اساس شکل دود، ستارگان، ماه و کبد گوسفند، آینده را پیش گویی می‌کردند.