دوره چهارم جایزه ادبی «والس» به زودی برگزار خواهد شد. در این دوره رمان‌های منتشر نشده فارسی داوری خواهد شد.

دوره چهارم جابزه ادبی والس در سال 1387 به شناسایی رمان های فارسی زبانی اختصاص یافته است که به دلایل مختلف منتشر نشده اند.

دست‌اندرکاران این جایزه، آن را نوعی اعتراض به وضعیت بیمار نشر در ایران و دیگر کشورهای فارسی‌زبان قلمداد می‌کنند و سعی دارند با ایجاد فضایی سالم برای رقابت، بخشی از توان نهفته در ادبیات فارسی را آشکار کنند.

در این دوره، با شروع ماه آبان، داوران در یک مرحله و بطور جداگانه به داوری آثار دریافتی خواهند نشست و در اسفندماه سال جاری به نگارندگان سه اثر برتر لوح و تندیس والس اهدا خواهد شد.

والس در لغت به نوعی از رقص اشاره دارد که با ریتم سه‌ ضربی اجرا می شود.

سایت ادبی «والس» در سال 1382 تاسیس شده و توسط گروهی از وبلاگ نویسان فارسی‌زبان علاقه به حوزه داستان‌نویسی اداره می‌شود.

در این وب‌سایت تاکنون بسیاری از داستان‌هایی که به صورت رسمی امکان انتشار نیافته‌اند منتشر شده است.

اهمیت بررسی رمان‌های انتشار نیافته

به نظر می‌آید با توجه به این که وضعیت انتشار رمان در سال‌های 85 و 86 در مقایسه با داستان کوتاه و شعر از نابسامانی بیشتری برخوردار بوده است، ایجاد فضایی برای بازخوانی و کشف آثاری که بصورت کتاب در جامعه عرضه نشده اند، امری ضروری بوده که می تواند تاثیر بسزایی در رشد کیفیت رمان های فارسی زبان داشته باشد.

به عقیده برخی ازفعالان در عرصه فرهنگی بررسی رمان های منتشر نشده که رمان ها و آثار منتشر شده در فضای اینترنت را نیز شامل می شوند، علاوه بر شناسایی استعدادهای پنهان، باعث ایجاد نگاهی متفاوت به جریان ادبی الکترونیکی و فضای مجازی می شود.

سعید طباطبایی دبیر جایزه ادبی والس با اشاره به وضعیت نشر در ایران می‌گوید: ما معتقد هستیم نشر ایران در مراحل مختلفش، از بخشی که به ناشران مربوط می‌شود، یعنی گزینش محدود ناشران‌، عدم سرمایه‌گذاری در حوزه ادبیات و به‌ویژه رمان، تا ممیزی سلیقه‌ای و غیر مسوولانه و شمارگان محدود کتاب در وضعیت بدی قرار دارد.

وی این اعتراض نمادین را به سیستم حال حاضردولت وقت محدود نکرده و بیماری نشر در ایران را متعلق به سه سال اخیر نمی داند.

از این دیدگاه سال‌ها‌ست که وضعیت نابسامانی در حوزه‌ی نشردیده می شود.

از سوی دیگر سال هاست که دلیل ضعف موجود در آثار ادبی و محدود بودن آثار ارزشمند به لحاظ کمی، به سانسورها و مجوزهایی که برای انتشار صادر نمی شوند پیوند خورده است.

در نظر گرفتن جایزه ای برای رمان های انتشار نیافته که فضایی فارغ از سانسورها و مشکلات نشر کتاب برای نویسندگان ایجاد کرده است می تواند بازگو کننده سطح ادبی آثار نویسندگان بطور نسبی باشد.

جوایز متعدد ادبی به نفع فرهنگ با به ضرر آن؟

به اعتقاد یک کارشناس ادبی، فعالیت‌های فرهنگی گروه‌های مستقل ادبی درایران واختصاص دادن جوایزی غیر دولتی به شاخه‌های مختلف ادبی در سال‌های اخیر کمکی بوده است به رساندن صداهایی که در عرصه دولتی به سمت حذف شدن پیش می روند.

از سوی دیگر، جمعی از منتقدان از حضور بیش از بیست و پنج جایزه خصوصی و بیش از چهل جایزه دولتی و نیمه دولتی برای شاعران و نویسندگان در تهران و شهرستان‌ها به عنوان عارضه مدگرایی یاد می کنند.

به عقیده این گروه نامتناسب بودن تعداد جایزه‌های ادبی و کمیت و کیفیت واقعی شعر و داستان در سال‌های اخیر به حدی افزایش یافته است که داوران و جایزه دهندگان با مشکل کمبود آثاری در سطح نامزدی برای دریافت یک جایزه ادبی مواجه شده‌اند.

آنها بی‌اعتبار شدن این دسته از جوایز ادبی را پیش‌بینی کرده و تمرکز همه این توان و بودجه غیر دولتی را بر اهدای یک یا دو جایزه متناسب با کمیت و کیفیت واقعی شعر و داستان بعنوان راهکاری ارائه می‌کنند.

با این وجود، علیرضا بهنام، شاعر، مترجم و روزنامه‌نگار در رد اینگونه نگرش‌ها، نظریه پردازی‌هایی از این جنس را از مصادیق بارز رویکردهای افراط‌گرایانه می داند.

او که در برخی از این فعالیت‌ها به عنوان داور حضور داشته است وجود گروه‌های مختلف و مخالف را در عرصه ادب، فرهنگ و اندیشه امری ضروری برای ایجاد یک فضای فرهنگی پویا دانسته و می‌افزاید : جوایز ادبی غیر دولتی یکی از مکانیسم‌های جامعه روشنفکری برای مقابله با انسداد فرهنگی هستند.

بهنام جوایز ادبی خصوصی را منجر به ایجاد قدرت در عرصه فرهنگی ندانسته و معتقد است این جوایز بر عکس با قطعه قطعه کردن قدرت و تقسیم آن میان گروه های مختلف تنها راه معقول برای جلوگیری از تمرکز قدرت و حذف صداهای اقلیت به شمار می‌روند.