نیویورک تایمز در گزارشی از جشن عید پسح ایرانیان کلیمی مقیم کالیفرنیا نوشته است که آنان هرسال هم‌زمان با آمدن نوروز و بهار، روزهای پسح را جشن می‌گیرند

نیویورک تایمز در گزارشی از جشن عید پسح ایرانیان کلیمی مقیم کالیفرنیا نوشته است که آنان هرسال هم‌زمان با آمدن نوروز و بهار، روزهای پسح را جشن می‌گیرند.

براساس این گزارش، جمعیت‌ ایرانیان کلیمی که پس از سقوط شاه در سال 1979 به کالیفرنیا مهاجرت کرده‌اند به حدود 40 هزار نفر رسیده است.

جوئن ناتان، گزارشگر نیویورک تایمز از مراسم شام «سدر» در یکی از خانواده‌های ایرانی ساکن بورلی هیلز کالیفرنیا نوشته است که در این مراسم افراد چند خانواده دور هم جمع شده و هم‌زمان با خوردن این شام که آب و رنگ دینی و سنتی دارد، مراسم خوشامدگویی عید نوروز و بهار را با رقص و موسیقی ایرانی برگزار کرده‌اند.

انجلا نظریان، دختر خانم مداحی که میزبان شام سدر است، غذا و برپایی جشن و آواز را بخشی از زندگی ایرانیان کلیمی توصیف کرده و می‌گوید: «کلیمیان هرگز کاری را بدون پذیرایی با غذا انجام نمی‌دهند. باید ظرف‌های متنوع غذا برای یک مهمانی یک‌صدنفری آماده کنند تا واقعا آن را یک مهمانی شام بدانند.»

عید پسح هشت روز است و پسح به معنی «گذر» و یادآور خروج بنی‌اسرائیل از سرزمین مصر در زمان فراعنه است.

میز شام سدر

روی میز شام سدر خانم مداحی ظرف‌های پیش غذا چیده شده و در یکی از این ظرف‌ها دلمه برگ مو با تزئین برگه زردآلو خودنمایی می‌کند و در یک ظرف دیگر ترکیبی از تره فرنگی، نعنای تازه، ترخون و شوید یک پیش‌غذای خوش عطر ساخته است.

بسیاری از مهاجران نسل اول ایرانی کلیمی مقیم لس آنجلس هنوز سنت دیرینه خود را برای تهیه شام سدر حفظ کرده و یک روز تمام مشغول خرید و روز بعد با دیگ و قابلمه‌ای که از ایران آورده‌اند، مشغول آشپزی هستند.

ظرف «حلق» که نام اصلی آن «حروست» است با دانه‌های خوراکی و میوه‌های خشک، آب انار، موز و هل به عنوان ادویه اصلی ظرف پر شده و روی میز شام سدر قرار گرفته است.

یکی از غذاهای مخصوص عید پسح و شام شنبه «گوندی» است که با مرغ و نخود پخته می‌شود و ادویه‌اش هل و زردچوبه است و در آب مرغ پخته می‌شود.

دومین نسل از ایرانیان کلیمی اما همه این غذاها را آماده می‌خرند.

زنده نگاه داشتن سنت‌ها

در یکی از ظرف‌های شام سدر سبزی‌های تلخ مانند کاهوی تلخ و کرفس چیده شده و در سرکه قرار داده شده که یادآور سختی‌های دوران بردگی یهودیان بنی‌اسرائیل است.

در زمان خوردن شام سدر، یک تره فرنگی داخل بشقاب هر مهمان می‌گذارند و مهمانان پیش از خواندن سرود «دای نو» (به معنی نزدیکی) همدیگر را با تره فرنگی می‌زنند که یادآور شلاق خوردن بردگان یهودی در مصر قدیم است.

انجلا مداحی، عروس میزبان، می‌گوید: «در آخرین روز عید پسح خانواده‌ای که دخترش نامزد دارد، یک جشن بزرگ به اسم «حامصی» برپا می‌کند و خانواده داماد لبنیات مانند ماست و خامه تازه به خانه پدرومادر عروس می‌آورند.»

در نخستین روز جشن پسح وقتی که میز شام چیده می‌شود، یک تشریفات خاص دینی برگزار می‌شود به این صورت که میزشام با یک پارچه سفید پوشیده می‌شود تا غذا را از انرژی منفی حاصل از 10 آفتی حفظ کند که از خداوند خواسته شد برای مصری‌ها بفرستد.

انجلا مداحی می‌گوید: «هر آفتی را که نام می‌بریم، دو قطره آب و شراب داخل یک کاسه می‌ریزیم. پس از آن که این کار تمام شد، پارچه سفید را از روی غذاها برمی‌داریم و آب و شراب داخل این کاسه را به آب روان بیرون خانه می‌ریزیم.»

میزبان شام سدر، برنج را می‌پزد و دختران و عروس‌ها خورش‌ها به‌ویژه فسنجان ترش و شیرین را که با مرغ پخته شده، به خانه میزبان می‌آورند.

منطقه، عامل تنوع غذا

خانم نظریان، روانپزشک، می‌گوید: «غذای مسلمانان و کلیمیان ایرانی اصولا یکی است به جز آن‌که کلیمیان کره را با گوشت نمی‌خورند.»

نجمیه باسمنگلی، یکی دیگر از مهمانان خانم مداحی می‌گوید که برای نوشتن کتاب آشپزی خود سعی کرده غذاهای ایرانیان کلیمی را هم پیدا کند اما به نظر او اختلاف غذاها براساس دین نیست بلکه براساس منطقه زندگی است.

صدف، یک شرکت ایرانی در کالیفرنیا است که متخصص غذاهای ایرانی کوشر (حلال) است و سبزیجات منجمد از نعنا گرفته تا شوید، مرزه و پودر لیمو و زرشک و ادویه‌های ترکیبی می‌فروشد.

نزدیکی عید پسح با نوروز موجب شده است که مراسم پسح در میان ایرانیان کلیمی با شکوه و مراسم ویژه‌ای انجام شود و افزون بر مراسم مذهبی، سنت‌های جاری نوروز، از جمله دید و بازدید خانواده‌ها اجرا شود.

همزمان با روزهای عید پسح، مسیحیان جهان ازجمله مسیحیان ایرانی، عید پاک را جشن می‌گیرند.