در این مقاله برخی از مهم‌ترین مباحث مربوط به سن زنان و بارداری مورد بحث قرار می‌گیرد.

در دنیای امروز بسیاری از زنان در سن سی سالگی یا دیرتر ازدواج می‌کنند و اولین فرزند خود را حتی پس از 35 سالگی به‌دنیا می آورند. بیشتر بارداری‌ها در این سنین به سلامتی طی می‌‌شود و فرزندان سالم نیز به دنیا می‌آیند.

اما مطالعات نشان می‌دهد که زنان در اواسط و اواخر دهه سی‌سالگی و چهل سالگی عمر خود با خطرات ویژه بارداری مواجهند. آگاهی از این خطرات می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا در باره زمان بارداری خود تصمیمی براساس دانش کافی اتخاذ کنند.

در این زمینه پاسخ به پرسش‌هایی چند می‌تواند به زنان و نیز مردان در این زمینه کمک کند.

آیا سن زن در بارداری او اثر دارد؟

باروری زنان در اوایل دهه سی‌سالگی عمرشان قدری کاهش می‌یابد و این امر باعث می‌شود تا باردارشدن در زنان سی‌‌‌ساله یا بیشتر در مقایسه با زنان جوان‌تر بیشتر طول بکشد.

علت قدرت باروری کمتر در زنان در این سنین، تخمک‌گذاری کمتر تخمدان‌های آن‌هاست. ضمنا برخی شرایط پزشکی دیگر مانند بسته‌شدن لوله فالوپ یا تشکیل فیبروئیدها نیز در این گروه سنی بیشتر وجود دارد که در ساختن نطفه اثر می‌گذارد.

زنان بیش از 35 سال در صورت باردار نشدن پس از تلاشی شش ماهه باید به پزشک مراجعه کنند.

مطالعات نشان می‌دهد که حدود یک‌سوم زنان 35 تا 39 ساله و حدود نیمی از زنان بالای 40 سال دارای مشکلات باروری هستند که باید توجه داشت بسیاری از آن‌ها کاملا قابل درمان هستند.

از طرف دیگر زنان بالای 35 سال شانس بیشتری برای داشتن فرزندان دوقلو دارند.

به طور کلی احتمال داشتن دوقلو با افزایش سن به طور طبیعی در زنان بیشتر می‌شود اما احتمال داشتن دوقلو، سه قلو و حتی بیشتر در زنان بالای 35 سال که در معرض درمان‌های ویژه باروری هستند نیز افزایش می‌یابد.

رابطه سن بارداری مادر و نقائص تولد در کودک چگونه است؟

خطر داشتن کودکی دارای نقائص ویژه تولد و مشکلات کروموزومی با افزایش سن مادر بیشتر می‌شود. سندرم داون متداول‌ترین نوع چنین مشکلاتی است که کودک مبتلا دارای درجاتی از عقب‌ماندگی ذهنی و نقائص جسمانی از زمان تولد است.

احتمال بروز سندرم داون در مادران در سن 25 سالگی یک در 1250 است، در سن 30 سالگی این احتمال یک در 1000 می‌شود، در سن 35 سالگی یک در 400، در 40 سالگی یک در 100 ، در 45 سالگی یک در 30 و در 49 سالگی این احتمال به یک در 10 افزایش می‌‌‌‌یابد.

کالج متخصصان زنان و زایمان آمریکا آزمون غربالگری سندرم داون و سایر نقائص کروموزومی تولد را که یک آزمایش خون در سه ماهه اول یا دوم بارداری همراه با یک التراسوند ویژه‌ است به همه زنان باردار بدون توجه به سن آن‌ها توصیه می‌کند. این آزمایش‌ها اگرچه میزان خطر داشتن فرزند با نقائص کروموزومی را ارزیابی می‌کند اما نمی‌تواند به عمل تشخیصی در این زمینه بپردازد.

آزمون‌های تشخیصی مانند آمنیوسنتز نیز در صورت سن بالای مادر یا سابقه خانوادگی بیماری کروموزومی به زنان توصیه می‌شود.

آیا خطر سقط جنین با بالاتر رفتن سن افزایش می‌یابد؟

بیشتر سقط جنین ها در همه زنان باردار، در همه سنین و در سه‌ماهه اول بارداری رخ می‌دهد.

خطر سقط جنین با افزایش سن بیشتر می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که در حدود 10 درصد از بارداری‌های زنان در دهه بیست سالگی عمرشان رخ می‌دهد اما این خطر در زنان 35 تا 39ساله به 20 درصد افزایش می‌یابد. این خطر درزنان 40 تا 44 ساله به 35 درصد و در زنان 45 ساله به 50 درصد می‌رسد.

آیا شرایط سلامتی زن در بارداری او نقش دارد؟

زنان بالای 35 سال بیشتر از زنان جوان‌تر دچار شرایطی می‌‌شوند که سلامتی آن‌ها را به خطر می‌اندازد. مثلا فشارخون بالا، دیابت، مشکلات قلبی و کلیوی با بالارفتن سن بیشتر می‌شود و روی بارداری اثر دارد. مثلا دیابت کنترل نشده می‌تواند باعث نقائص تولد و سقط جنین شود یا فشار خون بالای کنترل نشده می‌تواند رشد جنین را کند سازد.

سن زنان در پیچیدگی‌های بارداری چه اثری دارد؟

زنان در انتهای دهه سی‌ و چهل سالگی عمر خود می‌توانند کودکی سالم به دنیا آورند، اما در این مسیر احتمالا بیشتر از زنان جوان‌تر با پیچیدگی‌هایی مواجه می‌شوند.

برخی از این پیچیدگی‌ها که با افزایش سن بارداری زنان بیشتر می‌شوند عبارتند از دیابت حاملگی، فشار خون بالای ناشی از بارداری، مشکلات پلاسنتا، زایمان زودرس و تولد کودکان نارس یا مرگ جنین.

سن زنان چه اثری بر احتمال بروز سزارین دارد؟

احتمال تولد کودک از طریق سزارین با افزایش سن مادر زیاد می‌شود. احتمال بروز سزارین در مادران بالاتر از 40 سال تقریبا دو برابر مادران بیست ساله است.

براساس گزارش تحقیقات مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها در آمریکا در سال 2006، 47 درصد مادران بالای 40 سال عمل سزارین داشتند در حالی که این میزان در مادران 35 تا 39 ساله 41 درصد و در مادران 20 تا 24ساله 27 درصد بود.

چگونه می‌توان خطر پیچیدگی‌های بارداری را در مادران کاهش داد؟

امروزه بیشتر زنان در دهه سی یا چهل سالگی خود می‌توانند امیدوار باشند که بارداری سالمی را طی کنند و فرزندی سالم به‌دنیا آورند. رعایت برخی نکات از سوی زنان احتمال هر گونه خطری را در زنان باردار در هر سنی کاهش می‌دهد.

معاینه از سوی پزشک و مشورت با او پیش از باردارشدن، مراجعه منظم به پزشک در طول بارداری، مصرف روزانه مولتی‌ویتامین حاوی 400 میلی‌گرم اسید فولیک، شروع بارداری با وزن مناسب بدنی، عدم نوشیدن الکل، عدم مصرف سیگار یا هر گونه ماده مخدر، تغذیه سالم، عدم مصرف گوشت ناپز یا ماهی دارای جیوه زیاد از جمله عوامل مهمی است که می‌تواند خطر مشکلات مختلف بارداری را کاهش دهد.