گزارش سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده درباره موقعیت جهانی این کشور در دو دهه آینده حاوی اشار‌هایی کوتاه به ایران و شماری از کشورهای اسلامی است.
در این گزارش که می‌توان آن را نخستین اعتراف رسمی غرب به پیامدهای سقوط بازار سهام وال استریت برای قدرت جهانی آمریکا قلمداد کرد، افزایش نفوذ چین، هند و روسیه و ظهور دنیایی چند قطبی پیش‌بینی شده است.
این گزارش به ایران، ترکیه و اندونزی به عنوان سه کشوری که قدرت بیشتری در عرصه بین‌المللی به دست خواهند آورد اشاره کرده و تصریح می‌کند، آمریکا برای حل مسائل جهانی به همکاری با دیگر کشورها نیاز خواهد داشت.
گزارش تازه سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا به منظور توضیح وضعیت پیش روی آمریکا در عرصه جهانی برای دولت باراک اوباما تهیه شده است و می‌تواند به عنوان سند راهبردی و مشورتی برای سیاستگذاران آمریکا تلقی شود.
با وجود این که در این گزارش به ایران به صورت کوتاه و گذرا اشاره شده است، اما می‌توان تصور واشنگتن را از وضعیت ایران و کشورهای همسان با آن مانند ترکیه در سال‌های آینده به روشنی درک کرد.
پس از شکست اسرائیل در جنگ 2006 با لبنان و تیره شدن آینده امنیتی افغانستان و عراق، دو کشور اشغال شده‌ای که ایران در آنها نفوذ دارد، دولت بوش ناچار شد در طرح خاورمیانه بزرگ و برنامه تغییر رژیم کشورهای مخالف همچون ایران و سوریه تجدید نظر کلی کند.
این تغییر شیوه که بنا بر گزارش بیکر- همیلتون و توصیه‌های آن مبنی بر لزوم مذاکره با ایران و سوریه به نوعی از انزوای ایران و سوریه در عرصه بین‌المللی می‌کاست، در محافل راست‌گرای محافظه‌کار آمریکا تشویشی به وجود آورد که به بی‌اعتباری قدرت آمریکا در افکار عمومی هشدار می‌داد.
هنگامی که در بهار گذشته، آمریکا نتوانست به وعده‌های خود برای حفظ موقعیت متحدان خود در لبنان عمل کند و حزب‌الله و متحدان آن توانستند در طی کنفرانس دوحه دولتی بی طرف در لبنان به روی کار آورند، این ضعف بیشتر آشکار شد.
نقش موثر فرانسه، ایران و سوریه و بازی ماهرانه دیپلماسی قطر در ایجاد نظم سیاسی تازه در لبنان در غیبت آشکار آمریکا صورت پذیرفت، اما این ضعف در نقاط دیگر نیز بروز یافت.
دور تازه مذاکرات میان اسرائیل و سوریه برخلاف گذشته نه با میانجیگری واشنگتن که با پادرمیانی ترکیه آغاز شد.
آمریکا که از هنگام روی کار آمدن دولت بوش سیاست منزوی سازی و تغییر رژیم بشار اسد را به شدت پیگیری می‌کرد، تنها نظاره‌گر همه این تحولات بوده و عملا ایفای نقش اصلی را کشورهایی چون ترکیه یا فرانسه بر عهده گرفته‌اند.
به این معنا، ظهور ترتیبات سیاسی- امنیتی تازه‌ای در خاورمیانه اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسد که محوریت آن را دیگر نه آمریکا بلکه قدرت‌های منطقه‌ای مانند ایران و ترکیه تشکیل خواهند داد.
گزارش دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا از این جهت اهمیت دارد که اعترافی به ایجاد چنین تغییرات میدانی در عرصه خاورمیانه می کند؛ هرچند هنوز زود است که دریافت دولت اوباما چه تغییراتی در سیاست گفتگو با ایران بر اساس این گزارش به وجود خواهد آورد.
