هفت فعال سیاسی و پژوهشگر دینی مقیم خارج از ایران در نامه‌ای به رهبران حکومت‌های انتقالی تونس، لیبی و مصر هشدار داده‌اند که در استقرار نظام سیاسی جدید، دقت کنند تا سرانجام آن به استبداد و دیکتاتوری منتهی نشود.
آنها در این نامه که عصر شنبه، ۱۴ آبان در وب‌سایت جرس، متعلق به مخالفان دولت ایران منتشر شده، به این رهبران توصیه کرده‌اند که از تجربه دیگر ملت‌های ستم‌کشیده مانند ایران استفاده کنند و اشتباهاتشان را دوباره تکرار نکنند.
این نامه خطاب به راشد الغنوشی رهبر حزب «النهضه» تونس که در انتخابات اخیر پیروز شده، مصطفی عبدالجلیل، رئیس شورای ملی انتقالی لیبی و همچنین شورای انتقالی مصر، نوشته شده که طی یک‌سال گذشته نظام سیاسی آنها متحول شده است.
به گفته نویسندگان این نامه، پس از انقلاب اسلامی، نظام جدید ایران به دلیل عدم تامل کافی نتوانست آزادی و رعایت حقوق انسانی مطلوب را نهادینه کند و طی سی و سه سال، دین، حکومت و قدرت در هم آمیخت و دین به ابزاری در دست صاحبان قدرت تبدیل شد.
این فعالان سیاسی گفته‌اند که به گواه تاریخ حکومت‌هایی که به نام دین بنا شده‌اند، نتوانسته‌اند به دین اعتبار و به انسان سعادت و آسایش ببخشند و حاکمان عملا دین به رای خود تفسیر کرده و خودکامگی خود را بر مرد تحمیل کردند.
عبدالعلی بازرگان، فعال سیاسی و مدنی، احمد صدری، جامعه‌شناس، محمود صدری، جامعه‌شناس، شیرین عبادی، فعال حقوق بشر، رضا علیجانی، روزنامه نگار، صدیقه وسمقی، استاد دانشگاه آلمان، حسن یوسفی اشکوری، پژوهشگر دینی امضاکنندگان این نامه هستند.
در این نامه آنها نسبت به سخنان آقای عبدالجلیل هنگام اعلام آزادی لیبی که گفته بود قانون اساسی جدید لیبی بر مبنای شریعت اسلامی خواهد بود و قانون منع چند همسری لغو می‌شود، ابراز نگرانی کرده‌اند.
به گفته امضاکنندگان نامه، مردم امروز خود را «شهروند» می‌شناسند نه «رعیت» و نمی‌توان حقوق شهروندی و جامعه مدنی را با مفاهیمی مانند «الراعی و الرعیه» و یا «دارلاسلام» توضیح داد.
آنها توصیه کرده‌اند که در استقرار نظام سیاسی جدید، قدرت در دست فرد و یا گروهی خاص متمرکز نشود، حق طبیعی اختیار مردم بر سرنوشت آنها سلب نشود، دولت بر اساس آرای مردم باشد و تفکیک و تعادل قوا، آزادی مطبوعات و احزاب و نهادهای مدنی رعایت شود.
به گفته این فعالان سیاسی و دینی تحقق «حکومت خوب» با رعایت حقوق اقلیت‌ها، تلاش برای رفع تبعیض و برابری حقوق زنان و مردان، مجازات منصفانه و عادلانه خاطیان و حتی جنایتکاران رژیم گذشته، دوری از کینه و خشونت و انتقام جویی به دست می‌آید.
هفته گذشته نیز، ابراهیم یزدی، دبیر کل نهضت آزادی در نامه‌ای به راشد الغنوشی با اشاره به رویدادهای بعد از انقلاب اسلامی در ایران از او خواست تا بعد از پیروزی حزب خود در انتخابات، اشتباهات ایران و الجزایر را تکرار نکند.
آقای یزدی که چند دهه مبارزه سیاسی را در کارنامه دارد به او یادآور شد: ما مسلمانان به دلیل کم تجربه بودن در زمینه برقراری دموکراسی علی رغم موفقیت در سرنگونی دیکتاتور‌ها قادر به کنار گذاشتن «استبداد» به عنوان شیوه‌ای از زندگی خود نیستیم.
این دو نامه در حالی نوشته شده است که سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز بعد از سقوط حکومت معمر قذافی در لیبی، خواستار روی کار آمدن یک «نظام مرد‌م‌سالار» در این کشور شد و از آمادگی جمهوری اسلامی برای «انتقال تجربیات و مشارکت در بازسازی لیبی» خبر داد.
مقام‌های جمهوری اسلامی در ماه‌های گذشته بار‌ها از اعتراض‌های مردمی منطقه به ویژه در مصر و تونس حمایت کردند و این حرکت‌های اعتراضی را با «انقلاب اسلامی ایرانی» در سال ۱۳۵۷ مقایسه کردند.
آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی نیز تحولات لیبی را در ادامه اعتراض‌های مردم برخی از کشورهای خاورمیانه علیه دولت‌های خود «بیداری اسلامی» توصیف کرده بود.
