پژوهش جدید در آمریکا نشان می‌دهد که 75 درصد کودکان به طور روزانه و عمدتا از طریق نوشابه‌های گازدار حاوی کافئین، این ماده را مصرف می‌کنند که موجب کم‌خوابی و کاهش تمرکز آن‌ها می‌شود.

یک پژوهش جدید در آمریکا نشان می‌دهد که 75 درصد کودکان روزانه و عمدتا از طریق نوشابه‌های گازدار، کافئین مصرف می‌کنند که موجب کم‌خوابی آن‌ها می‌شود.

محققان در مرکز پزشکی دانشگاه نبراسکا با اعلام این خبر به خانواده‌ها هشدار دادند که باید از اثرات منفی بالقوه کافئین روی کیفیت خواب کودک و عملکرد روزانه او آگاه باشند.

دکتر ویلیام ورزک و همکارانش، والدین بیش از 200 کودک 5 تا 12 ساله را مورد تحقیق قراردادند. این تحقیق زمانی صورت گرفت که خانواد‌ه‌ها به کلینیک کودک برای ویزیت معمولی بالینی مراجعه کرده بودند.

پژوهشگران از والدین در‌باره نوع و مقدار میان غذاها و نوشیدنی‌هایی که کودک آن‌ها مصرف می‌کرد، پرسش کردند.

یافته‌ها که در مجله «پزشکی اطفال» انتشار یافته نشان می‌دهد که کودکان 8 تا 12 ساله به طور متوسط 109 میلی‌گرم کافئین به طور روزانه مصرف می‌کنند که معادل سه لیوان بزرگ نوشیدنی گازدار حاوی این ماده است.

مصرف کافئین در کودکان پنج تا هفت ساله کمتر بود (52 میلی‌گرم)، اما حتی در این کودکان مصرف روزانه این میزان کافئین که معادل یک قوطی نوشابه گازدار است بیش از سطحی است که این ماده دارای اثرات جسمانی روی افراد بالغ است.

محققان یافتند که متوسط مصرف کودکان در حال حاضر تقریبا دو تا سه برابر بیشتر از مصرف متوسط کافئین در دهه گذشته است.

یافته‌ها نشان داد که هرقدر کودکان بیشتر کافئین مصرف کرده بودند به طور متوسط ساعات کمتری می‌خوابیدند.

دکتر ورزک در اخبار گزارش شده از سوی دانشگاه نبراسکا گفته است که والدین باید نسبت به تاثیر منفی کافئین در کیفیت خواب کودک و فعالیت روزانه او آگاه باشند.

آن‌ها به پزشکان اطفال توصیه کرده‌اند که در‌باره میزان مصرف کافئین کودکان از والدین‌شان سوال کنند و به آن‌ها در‌باره اثرات زیان‌بار این ماده روی کودکان آموزش دهند.

با وجود ارتباط میان مصرف کافئین و مشکلات خواب، محققان حاضر گفتند که با وجود اثرکافئین در افزایش ادرار، تحقیق آن‌ها رابطه‌ای بین مصرف این ماده و شب‌ادراری کودکان نیافته است.

کافئین ماده‌ای است که در دسته داروها به حساب می‌آید چرا که دستگاه عصبی مرکزی را تحریک می‌کند و مصرف کم آن می‌تواند احساس هشیاری و انرژی بیشتر به فرد بدهد.

مصرف زیاد کافئین در کودکان و بزرگسالان موجب تحریک‌پذیری و عصبی بودن، به‌هم‌خوردن مزاج، سردرد، مشکل در تمرکز و خواب و نیز افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌شود،‌ اما مصرف کم این ماده در کودکان می‌تواند منجر به این حالات شود.

چرا کافئین برای کودکان خوب نیست

در منابع علمی علاوه بر مشکلات مربوط به خواب و تحرک و تمرکز در کودکان به دلیل مصرف کافئین، دلایل دیگری نیز برای پرهیز کودکان از مصرف این ماده مطرح شده‌اند که به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:

- مصرف کافئین زیاد در کودکان عمدتا به دلیل خوردن نوشابه‌های گازدار و یا به خصوص در ایران چای است که همواره شیرین هستند و بنابراین منجر به چاقی می‌شوند.

- معمولا کودکانی که نوشیدنی‌هایی مانند نوشابه‌های گازدار یا چای شیرین مصرف می‌کنند کمتر فرصت می‌یابند تا شیر بخورند که برای رشد استخوان‌ها و دندان‌های آن‌ها ضروری است.

- مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین که همواره شیرین هستند منجر به پوسیدگی دندان در کودکان می‌شود.

- به دلیل ادرارآور بودن کافئین، مصرف نوشیدنی‌های حاوی آن منجر به خروج بیشتر آب از بدن می‌شود که می‌تواند نهایتا کم‌آبی بدن را به‌دنبال داشته باشد. میزان اثر این امر بستگی به مقدار مصرف و میزان عادت فرد در مصرف آن‌ها دارد. این امر به خصوص در هوای گرم که کودک به نگهداری آب بیشتری در بدن نیاز دارد می‌تواند مشکل‌آفرین باشد.

- مصرف کافئین می‌تواند مشکلات قلبی یا عصبی را تشدید کند و برخی کودکان بدون این‌که خود بدانند در معرض خطر بیشتر ابتلا به این بیماری‌ها قرار می‌‌گیرند.

در انتها اگرچه شواهد علمی چندانی در دست نیست اما برخی دانشمندان براین باورند که کافئین مانع رشد کودکان نیز می‌شود.

در کشورهای معدودی خطوط راهنمای مصرف کافئین برای کودکان تعیین شده است. مثلا در کشور کانادا کودکان پیش‌دبستانی نباید بیشتر از 45 میلی‌گرم کافئین در روز مصرف کنند که این مقدار معادل یک لیوان بزرگ نوشیدنی گازدار است.

مراجعه به جدول میزان کافئین در نوشیدنی‌ها و مواد غذایی معین به ما کمک می‌کند تا با شناخت نسبت به میزان مجاز روزانه کافئین، احتیاط لازم را در‌باره مصرف محصولات حاوی این ماده در کودکان بکنیم.

باتوجه به مصرف عمومی چای در ایران می‌توان گفت که میزان کافئین موجود در یک فنجان چای تقریبا معادل 40 تا 120 میلی‌گرم است که برحسب نوع چای و غلظت آن می‌تواند فرق کند.

میزان کافئین موجود در یک لیوان نوشیدنی‌ گازدار حاوی این ماده نیز حداقل 35 میلی‌گرم است که گاهی این میزان تا بیش از 50 میلی‌گرم نیز افزایش می‌یابد.