پژوهشگران نوعی هورمون یافتهاند که آنها را به ساخت دارویی برای بهبود حافظه انسان و تاحدی پاک کردن خاطرات بد امیدوار کرده است.
پژوهشگران در یک مطالعه آزمایشی روی موشها به تاثیر مثبت نوعی هورمون در بهبودی حافظه کوتاهمدت دست یافتهاند و این کشف آنها را به ساخت دارویی برای بهبود حافظه انسان امیدوار کرده است.
این یافتهها که در مجله معتبر نیچر منتشر شده است نشان میدهد که با توجه به اثربخش بودن هورمون رشد آی.جی.اف.۲ بر حافظه کوتاه مدت، که به طور طبیعی در انسان و جوندگان وجود دارد، میتوان به تولید داروهایی رسید که روی حافظه افراد اثر بگذارد.
رادیوی ملی آمریکا، ان.پی.آر در گزارشی در توضیح این کشف اعلام کرد که به نظر میرسد این هورمون نقش مهمی در تبدیل حافظه کوتاهمدت به بلندمدت دارد.
مدت زمان حافظه کوتاه مدت تنها چند ثانیه است، در حالیکه حافظه بلندمدت میتواند روزها یا حتی در طول زندگی در ذهن انسان باقی بماند.
اهمیت نقش این هورمون در حافظه، زمانی آشکار شد که دانشمندان در دانشکده پزشکی مانتسینایی نیویورک، در حال مطالعه مغز موشهایی بودند که به منظور یادگیری، شوک الکتریکی به آنها داده شده بود. این شوک وقتی بهموشها داده میشد که وارد ناحیه تاریک قفس میشدند.
کریستینا آلبرینی، دانشمند عصبشناس میگوید: موشها توانستند بیاموزند که این شوک، ناخوشایند است و از آن اجتناب میکردند، ولی به تدریج که حافظهشان کمرنگ میشد دوباره به ناحیه تاریک قفس قدم میگذاشتند.
مدت زمانی که طول میکشید تا موشها آنچه را که یاد گرفته بودند فراموش کنند، معیار سنجش پژوهشگران برای اندازهگیری حافظه بود.
یافتهها نشان داد که میزان آی.جی.اف.۲ در ناحیه مغز موشها، درست پس از دریافت شوک به شدت افزایش مییابد. ناحیه هیپوکامپ، بخشی مهم از مغز انسان و سایر پستانداران است که نقشی اساسی در حافظه بلندمدت و جهتیابی فضایی دارد.
پیشتر، دانشمندان تاثیر آ.جی.اف.۲ را در بخشهای دیگر بدن مطالعه کرده بودند، اما تاثیر آن در مغز چندان بررسی نشده بود.
امید به ساخت دارویی برای افزایش حافظه
به نظر عصبشناس سرپرست پژوهش حاضر، این هورمون احتمالا نقش مشابهی در شکلگیری حافظه بسیاری از انواع حیوانات دارد و شواهدی مبنی بر صادق بودن این امر در انسان نیز هست.
لی.هیو تسوئی از انستیتوی تکنولوژی ماساچوست، به این نتیجه رسیده است که دانشمندان میتوانند با کمک این هورمون دارویی بسازند تا حافظه انسان را حتی در بیماری آلزایمر بهبود ببخشد.
بیماری آلزایمر یکی از متداولترین انواع بیماریهای کاهش حافظه است که میزان شیوع آن با افزایش سن به شدت افزایش مییابد.
براساس برآورد سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۰۵، تقریبا ۰.۳۷ درصد از جمعیت دنیا دچار یکی از بیماریهای کاهش حافظه بودهاند که آلزایمر مهمترین آنها است.
این برآورد نشان میدهد که در سال ۲۰۱۵ این آمار به ۰.۴۴ و در سال ۲۰۳۰ به ۰.۵۵ افزایش پیدا خواهد کرد.
لی.هیو تسوئی همچنین تاکید کرد که به دلیل سایر اثرات هورمون آی.جی.اف.۲ بر بخشهای دیگر بدن، افراد نمیتوانند آن را مستقیما به خود تزریق کنند، چرا که میتواند منجر به رشد سلولهای سرطانی شود.
امید به ساخت دارویی برای حذف خاطرات بد
برخی پژوهشگران پس از این کشف به موضوع حذف خاطرات بد در برخی بیماریها به خصوص بیماری استرس پس از سانحه یا پی.تی.اس.دی علاقهمند شدهاند.
بیماری پی.تی.اس.دی یک اختلال اضطرابی شدید است که معمولا پس از رویارویی با یک واقعه به شدت ترسناک یا غیرمعمول مثل فجایع طبیعی مانند زلزله، جنگ، تصادفات، تجاوز یا غیره رخ میدهد.
مشخصه اصلی این بیماری، وجود افکار و خاطرات ترسناک مداوم است که منجر به مشکلات خواب، احساس بهتزدگی یا برانگیختگی ناگهانی میشود.
توماس اینسل، مدیر انستیتوی بهداشت روانی آمریکا با اشاره به کشف این هورمون جدید میگوید: «افراد مبتلا به پی.تی.اس.دی ممکن است بتوانند از دارویی استفاده کنند که مقدار هورمون آی.جی.اف.۲ آنها را در مغز کاهش دهد.
به این ترتیب این افراد خواهند توانست از شر خاطرات بد و آزاردهنده خود خلاص شوند.»
در واقع، در بیماری پی.تی.اس.دی برخلاف بیماریهایی مانند آلزایمر، بیمار درصدد فراموشی خاطرات بدی است که به طور مداوم ذهن او را مشغول میکند و دستکاری میزان آی.جی.اف.۲ میتواند به درمان اینگونه بیماران کمک کند.