خیلی‌ها بعضی چیزها را و برخی افراد خیلی چیزها را فراموش می‌کنند اما برخی از فراموشی‌ها زنگ خطری هستند که باید به آن‌ها توجه کرد و نباید نادیده گرفت.

واقعیت این است که برخی از ما با بالارفتن سن مشکل فراموشی پیدا می‌کنیم. یاد گرفتن مطالب و مهارت‌های جدید سخت‌تر می‌شود، برخی کلمات را به خوبی به‌یاد نمی‌آوریم، یا پیدا کردن برخی اشیا مانند کلید و عینک وقت بیشتری می‌گیرد. این تغییرات غالبا نشانه فراموشی‌های ملایم هستند و مشکل جدی حافظه محسوب نمی‌شوند.

اما راه‌هایی وجود دارند که می‌توان با در پیش ‌گرفتن آن‌ها با این فراموشی‌های خفیف هم به گونه‌ای مقابله کرد.

کارشناسان شیوه‌های مختلفی از جمله یاد گرفتن مهارت جدید، انجام بازی‌های مختلف حافظه برای فعال نگه داشتن آن، کار داوطلبانه در صورت بیکاری، گذراندن بیشتر وقت با اعضای خانواده یا دوستان، استفاده از تقویم با جزئیات مختلف، تهیه فهرست کارهایی که باید انجام یا چیزهایی که باید خریده شود، گذاشتن برخی وسایل روزمره مهم مانند کلید، کیف دستی یا عینک در مکانی معین، استراحت بیشتر، تحرک مناسب و بالاخره خوراک سالم را برای شاداب نگهداشن حافظه توصیه می‌کنند.

اما گاهی مشکل حافظه به حدی جدی است که کار روزمره را با دشواری روبه‌رو می‌کند و افراد حتی در رانندگی، خرید یا صحبت با دوستان نیز دچار مشکل می‌شوند.

انستیتوی ملی بهداشت آمریکا نشانه‌هایی از جمله پرسیدن مکرر یک پرسش، گم شدن در مکان‌های آشنا، ناتوانی در دنبال‌کردن مسیرهای روزمره، گیج‌ شدن بیشتر از گذشته درباره زمان، افراد و مکان‌ها، عدم مراقبت از خود مانند درست غذا نخوردن، حمام نکردن یا خود را در معرض خطر قرار دادن را نشان دهنده مشکل جدی حافظه می‌داند.

آکادمی پزشکان خانواده در آمریکا نیز نشانه‌های زیر را هشداردهنده دانسته که نباید نادیده گرفته شوند:

- بروز فراموشی به طور ناگهانی و خیلی بیشتر از گذشته

- مشکل داشتن در یادآوری اموری که فرد بارها در گذشته انجام داده

- مشکل داشتن در انجام تکالیف جدید

- گفتن مکرر جمله یا موضوعی مشابه در مکالمه

- دشواری در تصمیم‌گیری یا حساب و کتاب پولی

- مشکل داشتن در دنبال کردن وقایع روز

دلایل فراموشی شدید

عوامل مختلفی موجب مشکلات جدی فراموشی می‌شوند که با شناخت آن‌ها می‌توان در راستای درمان و بهبودی گام برداشت.

شرایط پزشکی: برخی شرایط پزشکی موجب مشکلات شدید حافظه می‌شوند که با رفع آن‌ها می‌توان مشکل حافظه را هم برطرف کرد. واکنش نامناسب به برخی داروها، افسردگی، نخوردن کافی غذای سالم یا کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی، مصرف زیاد الکل، لخته خون یا غده در مغز، آسیب به سر ناشی از سقوط یا حادثه و مشکلاتی در غده تیروئید، کلیه یا کبد از جمله مهم‌ترین این شرایط هستند.

مشکلات هیجانی: برخی مسائل روانی مانند احساس غمگینی، تنهایی، اضطراب یا بی‌حوصلگی به خصوص در افراد مسن می‌تواند منجر به گیجی و فراموشکاری فرد شود.

آسیب شناختی خفیف: برخی افراد با بالارفتن سن بیشتر از دیگران دچار مشکل خفیف در حافظه می‌شوند که به نام «ام.س.آی» شناخته شده است. این مشکل معمولا شامل گم‌ کردن چیزها، فراموش‌کردن وقت دکتر یا جلسه یا امور دیگر یا به یاد نیاوردن برخی کلمات به هنگام حرف زدن یا نوشتن است.

گاهی این بیماری مرحله نخست آلزایمر است و گاهی نیز وضعیت فرد در همان حد باقی می‌ماند و شدت نمی‌گیرد. از جمله توصیه‌های کارشناسان در این زمینه، فعال نگهداشتن حافظه و استفاده از آن است.

بیماری آلزایمر: این بیماری مشکلات جدی حافظه ایجاد می‌کند که در آغاز خفیف هستند ولی در طول زمان شدت می‌گیرند. این بیماری به دلیل نابودی تعداد وسیعی از سلول‌های مغزی اتفاق می‌افتد. بیماری که آلزایمر دارد، در مسیر رشد بیماری‌ خود دچار مشکل فکرکردن هم می‌شود. او حتی ممکن است نتواند کارهای روزمره خود مانند پخت غذا، رانندگی یا خرید را انجام دهد و در نهایت نیاز کامل به مراقبت پیدا می‌کند.

فراموشی عروقی: نشانه‌های این نوع فراموشی که عمدتا شامل تغییرات در حافظه، زبان، مهارت‌های فکری و خلق فرد است، کاملا ناگهانی بروز می‌کند. از آن جا که سکته‌های کوچک یا تغییر در خون‌رسانی به مغز موجب آن می‌شود توقف سکته‌ها می‌تواند به بهبود فرد منجر شده یا حافظه فرد را در همان حد نگه‌ دارد.

در تمامی مواردی که گفته شد، اما مراجعه به پزشک و شناسایی علت فراموشی می‌تواند به فرد و خانواده او کمک کند تا نشانه‌های فراموشی را از بین ببرند. بنابراین با مراجعه به پزشک می‌توان جلوی گسترش این نشانه‌ها را گرفت  یا یاد گرفت که چطور می‌شود با آن زندگی کرد.