در حالی که مجمع مشورتی بانوان شوراهای اسلامی کلان‌شهرها و مراکز استان‌های کشور یک ماه مرخصی برای مردانی که زنانشان زایمان می‌کنند را تصویب کرده برخی نمایندگان مجلس با آن مخالفند.

معصومه آباد عضو شورای اسلامی شهر تهران با اعلام این خبر تاکید کرد که این مصوبه در راستای تحکیم بنیان خانواده و نقش پذیری است که پدران خانواده باید همراه با تولد فرزند داشته باشند.

او در این زمینه حس مشترک عاطفی و وابستگی و تعلقی را مهم دانست که حضور مردان در کنار همسرانشان پس از زایمان به آن‌ها به عنوان یک همراه می‌دهد. ضمنا بحران روحی و افسردگی‌های پس از زایمان زنان و محدودیت‌های حرکتی آن‌ها که مستلزم حمایت جسمی و عاطفی بیشتر از سوی همسران است نیز در این زمینه مطرح شده است.

اگرچه مدت زمان پیشنهادی این مصوبه یک ماه است اما مجلس تصمیم نهایی را در باره مدت زمان آن خواهد گرفت.

سابقه دادن مرخصی به پدرانی که به تازگی دارای فرزند شده‌اند به طرحی بازمی‌گردد که در تابستان 87 از سوی معاون سلامت وزارت بهداشت مطرح شد.

حسن امامی رضوی در آن زمان در باره طرح گفت که پدران کودکان شیرخوار زیر دو سال می‌توانند از مزایای مرخصی‌های ساعتی و روزانه برای کمک به مادران استفاده کنند و به این ترتیب کارفرمایان ملزم خواهند بود که با تقاضای پدران برای این گونه تسهیلات موافقت کنند.

در آن زمان معاون سلامت وزارت بهداشت امیدوار به تصویب این طرح در دولت بود که بعدا به فراموشی سپرده شد و تنها سال بعد مرخصی زایمان زنان شاغل از 4 ماه به شش ماه افزایش یافت.

در سال 89 نیز معصومه آباد در شورای شهر تهران طرح اعطای مرخصی دو هفته‌ای به مردان پس از زایمان همسرانشان را مطرح کرده بود که مورد قبول همه اعضای شورا قرار نگرفت.

او در آن زمان گفت که نمایندگان مجلس اعطای این مدت مرخصی را برای کارفرماها دارای بار مالی قابل توجه دانسته‌اند.

اینک که شورای شهر با دادن مرخصی یک ماهه به مردان در این زمینه موافقت کرده باید دید کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و در نهایت مجلس شورای اسلامی چگونه واکنش نشان خواهد داد.

نظرات متفاوت نمایندگان مجلس

براساس قانون مصوب سال 86 مدت زمان مرخصی زایمان تا سه فرزند برای مادرانی که فرزند خود را شیر می‌دهند در بخش‌های دولتی و غیر دولتی 6 ماه می‌باشد.

پیش از آن، مدت زمان مرخصی زایمان زنان 4 ماه ، وضع حمل‌های دوقلو پنج ماه و برای مادران دارای سه قلو و چندقلو یک سال بود. با وجود تغییر ماده اول این قانون از چهار ماه به شش ماه هنوز هم پس از گذشت چهار سال تکلیف مرخصی بیشتر برای مادران شاغل دارای دو قلو یا چند قلو در هیئت دولت تصویب نشده است.

در صورت تصویب پیشنهاد جدید شورای شهر مبنی بر مرخصی برای پدران، با توجه به تولد روزانه 3650 نوزاد در کشور باید سالانه حدود 14600 هفته  به مردان شاغلی که بچه‌دار می‌شوند مرخصی داده شود.

در حالی که به نظر انوشیروان محسنی بندپی، عضو هیات رییسه کمیسیون بهداشت و درمان، این کمیسیون مخالف اعطای مرخصی به مردان خواهد بود اکبر رنجبرزاده و سیامک مره صدق اعضای دیگر این کمیسیون این طرح را قابل توجه و مثبت خوانده و با آن موافقت کرده‌اند.

اما هر دوی آن‌ها نیز به بار مالی و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی طرح اشاره کرده‌اند به طوری که آقای مره‌ صدق گفته که نمایندگان در صورتی آن را تصویب خواهند کرد که دولت با بار مالی حاصل از آن موافقت کند.

فاطمه آلیا، عضو فراکسیون زنان مجلس  نیز در موافقت با این طرح گفته که چنانچه مخالفان به مبنای علمی این طرح یعنی توسعه پایدار توسط نیروی انسانی تحصیلکرده و باهوش بیندیشند، مسلماً نوع نگرش آنها تغییر خواهد کرد.   

این موضوع البته در برخی کشورهای دنیا مطرح و قوانینی هم برای آن وضع شده است.

فعالان حقوق مساوی برای زنان که خواهان مشارکت بیشتر مردان در امور خانواده به عنوان پدر هستند از جمله کسانی هستند که در این زمینه فعالیت می‌کنند. از طرف دیگر کشورهایی که از نظر رشد جمعیت بسیار پایین هستند به منظور تشویق بیشتر زوجین برای داشتن فرزند این گونه امتیازات را به خانواده‌ها می‌دهند.

در مقابل صاحبان مشاغل، کارفرمایان، شرکت‌های بیمه و به تبع آن‌ها بسیاری از دولت‌ها با دادن چنین امتیازاتی به دلیل پیامدهای اقتصادی حاصل و بار مالی آن مخالفت می‌کنند.

درست به همین دلیل است که در بزرگ‌ترین کشور سرمایه‌داری دنیا یعنی ایالات متحده آمریکا مرخصی زایمان با حقوق برای زنان به صورت قانونی و در سطح کشوری پیش‌بینی نشده است و تنها در ایالت کالیفرنیا زنان شاغل می‌توانند از مرخصی با حقوق 6 هفته‌ای استفاده کنند.

اما در آمریکا والدین (پدر و مادر) حق دارند پس از بچه‌دار شدن تا یک سال مرخصی بدون حقوق بگیرند.

نگاهی به دنیا؛‌ مرخصی برای والدینی که بچه‌دار می‌شوند

قانون مرخصی زایمان به زنان تقریبا در همه کشورهای دنیا وجود دارد اگرچه مدت زمان آن و نیز درصد پرداخت حقوق متفاوت است. اما مرخصی به مردانی که به تازگی بچه‌دار شده‌اند و یا سهیم شدن آن‌ها در استفاده از مدت زمان مرخصی پس از زایمان همسرانشان موضوعی متفاوت است که تنها در تعداد معدودی از کشورها قانونی شده است.

می‌توان گفت برخی از کشورهای اروپایی در این زمینه در دنیا بسیار پیش‌رو هستند.

در سوئد هر دوی والدین می‌توانند مرخصی به دلیل زایمان دریافت کنند. مدت زمان این مرخصی 16 ماه است اما حقوق به طور کامل پرداخت نمی‌شود. در این کشور حتی برای تشویق بیشتر پدران در استفاده از این مدت زمان، مرخصی دو ماهه برای زوجی که مراقبت اصلی از فرزند را بر عهده ندارد (معمولا پدر) اجباری است.

نروژ هم دارای قوانین مشابهی است.

در استونی مادران تا 18 ماه امکان مرخصی با حقوق دارند که 70 روز پیش از زایمان آغاز می‌شود و پدران هم پس از سه ماهگی کودک می‌توانند به جای مادر از این مرخصی استفاده کنند.

در بریتانیا از سال 2010 مرخصی زایمان با حقوق برای زنان 52 هفته شد و مردان هم می‌توانند دو هفته مرخصی با حقوق دریافت کنند. ولی هر دوی والدین می‌توانند تا 4 هفته در سال تقاضای مرخصی بدون حقوق کنند.

در کشور سوئد نیز زنان 16 ماه مرخصی دارند که می‌توانند با همسران خود آن را تقسیم کنند اگرچه حقوق کمتری به آن‌ها پرداخت می‌شود.

زنان در روسیه از 140 تا 194 روز مرخصی زایمان با حقوق کامل استفاده می‌کنند که تا 18 ماه این مدت زمان می‌تواند بین پدر و مادر و یا حتی پدربزرگ و مادربزرگ تقسیم شود. 

مدت مرخصی زایمان برای مادران در جمهوری چک سه سال است که پدران هم حق استفاده از آن را به جای مادران دارند.

مدت زمان مرخصی زایمان مادران در کشورهای مختلف اروپایی فرق می‌کند. مثلا در آلمان 14 هفته، فرانسه، اتریش و لوکزامبورگ 16 هفته، ایرلند 26 هفته و بالاخره در لیتوانی و دانمارک 52 هفته زنان از مرخصی با حقوق کامل استفاده می‌کنند.

استفاده مردان از بخشی یا همه مدت زمان مرخصی همسران خود در این کشورها نیز تفاوت دارد. در برخی از این کشورها مانند فرانسه، دانمارک یا آلمان چنین امتیازی برای مردان هست و در برخی دیگر مانند یونان، اتریش یا جمهوری چک مردان از چنین امتیازی برخوردار نیستند.

در سایر کشورهای دنیا مرخصی زایمان برای مادران شاغل معمولا از 10 هفته بیشتر است و نحوه پرداخت حقوق نیز در قانون پیش‌بینی شده که در بسیاری از موارد کامل نیست. اما اشتراک مدت زمان مرخصی برای بچه ‌دارشدن بین زن و مرد تنها در برخی کشورها وجود دارد و اکثریت کشورهای دنیا تنها زنان از این امتیاز استفاده می‌کنند.

مدت زمان مرخصی زایمان برای زنان در کشورهای آمریکای جنوبی مانند پرو و آرژانتین 90 روز، کلمبیا، مکزیک و بولیوی 12 هفته، در برزیل 120 روز و در شیلی و کوبا 18 هفته است.

اگرچه در همه این کشورها حقوق زنان شاغل در این مدت به طور کامل پرداخت می‌شود اما قانونی برای مرخصی مردان یا استفاده مشترک آن‌ها از مرخصی همسران خود وجود ندارد.

در چین و اندونزی زنان دارای سه ماه مرخصی زایمان با حقوق کامل هستند در حالی که این امتیاز برای زنان هندی 12 هفته است. اما در هیچ یک از این سه کشور بزرگ آسیایی مردان نمی‌توانند از مرخصی همسران‌شان برای مراقبت از کودکان استفاده کنند.

ژاپن 14 هفته مرخصی زایمان با 60 درصد حقوق به زنان پرداخت می‌شود ولی پدر یا مادر می‌توانند تا یک سال مرخصی بدون حقوق بگیرند. 
در میان کشورهای آسیایی تنها ژاپن و کره مردان می‌توانند به طور مشترک از مرخصی زایمان همسران خود استفاده کنند.

زنان در کشورهای همسایه ایران نیز از وضع بهتری برخوردار نیستند در پاکستان زنان از 12 هفته مرخصی با حقوق کامل برخوردارند و در ترکیه 16 هفته مرخصی دارند اما حقوق آن‌ها به دو سوم کاهش می‌یابد. عراق هم صرفا به زنان باردار شاغل 62 روز مرخصی با حقوق کامل می‌دهد.

حتی زنان شاغل در سازمان ملل متحد تنها از 16 هفته مرخصی با حقوق کامل برای زایمان استفاده می‌کنند و این سازمان جهانی هیچ گونه مرخصی بدون حقوق برای مردان و زنان شاغل در آن  که بچه‌دار می‌شوند در نظر نگرفته است.