معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست کشور نسبت به خودسوزی تالاب پریشان کازرون و کانی برازان آذربایجان غربی هشدار داد.

علی اصغر محمدی فاضل یکشنبه، ۱۶ بهمن به خبرگزاری کار ایران، ایلنا گفت که کم‌آبی وضعیت این تالاب‌ها را بحرانی کرده و علی رغم تلاش‌های صورت گرفته برای خاموش کردن آتش، حال تالاب «پریشان» همچنان نامساعد است.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست کشور تصریح کرد: بالاخره کار به جایی رسید که تمام مقامات استان فارس و ساکنان نزدیک تالاب به این نتیجه برسند که اگر بخواهند به زندگی خود در اطراف تالاب ادامه دهند باید به آن آب برسانند.

خبرگزاری‌ها از اواخر دی‌ماه از وقوع پدیده‌ای نادر در تالاب پریشان خبر دادند و نوشتند که این دریاچه دچار خودسوزی شده است. یعنی به دلیل تداوم خشکی لایه‌های مواد آلی زیر بستر خشک دریاچه مشتعل شده به طوری که علاوه بر خارج شدن دود، در برخی از قسمت‌ها آتش هم شعله‌ور شده است.

اول بهمن ماه جمال خداپرست، رئیس اداره محیط زیست شهرستان کازرون با ابراز نگرانی از وضعیت ایجاد شده در این تالاب گفت که حدود ۲۰ حفره در بستر دریاچه ایجاد شده که از این حفره‌ها دودهایی خارج می‌شود.

او در توضیح تمهیدات به کار گرفته شده برای کنترل این پدیده گفت: با حفر کانالی به عمق چهار متر در کنار این دریاچه حدود یک متر آب در آن جاری کرده‌ایم تا بخشی از رطوبت دریاچه تامین شود.

اما تدوام آتش‌سوزی با گذشت یک هفته از آغاز این پدیده، مقامات محیط زیست را نگران کرده و هشدارهای پی در پی آنها را به دنبال داشته است.

در این ارتباط، مدیر کل محیط زیست استان فارس، متهم اصلی وقوع آتش‌سوزی در این دریاچه را خشکسالی اعلام کرد. حسینعلی ابراهیمی کارنامی، به جز خشکسالی وجود خاک‌هایی را که از پوسیده شدن ساقه و برگ گیاهان به وجود آمده در ایجاد خوسوزی تالاب موثر ارزیابی کرد.

گمانه‌هایی دیگری هم مانند جریانات آتش فشانی، حرکت آب‌های گرم در زیرزمین و رسوبات کف دریاچه ناشی از گیاهان هم از سوی مقامات سازمان محیط زیست وجود دارد.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست کشور اما در توضیح این پدیده گفته است که خودسوزی دریاچه پریشان عجیب نیست و تالاب‌های «پیت لندی» یا دودزا در صورت نداشتن رطوبت کافی همواره مستعد آتش‌سوزی‌اند چون این تالاب‌ها یكی از مخازن بزرگ جذب كربن هستند.

پیت لندها یک پهنه باتلاقی و انبار سوختی هستند که همیشه به صورت بالقوه امکان انفجار، آتش سوزی و یا خود سوزی را به اشكال مختلف ناقص و كامل دارند که شكل کامل آن به صورت آتش سوزی وسیع و ناقص با دود همراه است.

تالاب پریشان یکی از معدود دریاچه‌های آب شیرین جهان است که در ۱۲ کیلومتری جنوب شرق کازرون قرار دارد و از چشمه‌های حاشیه جنوبی زاگرس تغذیه می‌کند. ۹۰ درصد چشمه‌های تامین کننده آب تالاب پریشان به دلیل بارندگی کم و خشک‌سالی‌های پی در پی در سال‌های گذشته خشک شده است.

علاوه بر این، عملیات ساخت جاده‌ای که از میان تالاب پریشان می‌گذرد٬ شرایط زیست گونه‌های جانوری آن را به خطر انداخته است. به جز دریاچه پریشان در استان فارس، تالاب كانی برازان در آذربایجان غربی هم از جمله تالاب‌‌های پیت لندی یا دودزا در ایران است.

تالاب کانی برازان در مهاباد آذربایجان غربی هم به دلیل برداشت گیاهان آبی از آن جمله (نی) و (جگن) با خطر روبه رو شده است.

در سال‌های اخیر کارشناسان و حامیان محیط زیست درباره تهدید تالاب‌های ایران هشدار داده‌اند. بر اساس گزارشی که سه سال پیش منتشر شد ایران با هفت تالاب در خطر جهان صدرنشین فهرست تالاب‌های در خطر جهان قرار دارد.

در گزارش‌های مختلفی که در سال‌های گذشته از وضعیت تالاب‌های ایران منتشر شده به دلایلی از قبیل احداث بزرگراه در دل تالاب مانند تالاب پریشان، ریختن فاضلاب در تالاب بین‌المللی گاوخونی، به کما رفتن مهم‌ترین و مشهور‌ترین تالاب ایران یعنی تالاب انزلی، آلودگی نفتی در شادگان خور الامیه و خورموسی، خشک کردن بخش‌های وسیعی از تالاب برای کشاورزی و سد سازی در بالادست تالاب مشابه آنچه در نی ریز و کمجان روی داده اشاره شده است.

کارشناسان محیط زیست به عواملی دیگری همچون ورود فاضلاب‌های صنعتی و کشاورزی، تخریب جنگل‌های بالادست و افزایش ورود رسوب به داخل تالاب، احداث جاده، آلودگی‌های نفتی، تغییر کاربری و وارد کردن گونه‌های جانوری و گیاهی غیر بومی به عنوان عوامل تخریب تالاب‌های ایران اشاره می‌کنند.

بر اساس شاخص جهانی عملكرد زیست محیطی سال ۲۰۱۲ میلادی که چندی پیش منتشر شد ایران با سقوط ۳۶ پله‌ای در میان ۱۳۲ كشور در رتبه ۱۱۴ جهان قرار گرفت.