دستاورد پژوهشی جدید نشان میدهد تفاوت تعامل پدر و مادر در بازی با کودکان میتواند رفتارهای خاص مردانه و زنانه آنان را شکل دهد.
یافته پژوهشی جدید نشان میدهد تفاوتهای موجود در چگونگی تعامل پدر و مادر با کودکانشان به خصوص به هنگام بازی میتواند در دریافت کودکان درباره رفتارهای خاص مردان و زنان اثر بگذارد.
اریک لیندسی و همکارانش که یافتههای مطالعه تحقیقی آنها در آخرین شماره مجله «نقشهای جنسی»، ژوئن 2010 منتشر شدهاست بر این باورند که جنسیت والدین و جنسیت کودک در ترکیب با یکدیگر و در الگویی پیچیده تعامل والدین- کودک را شکل میدهد.
محققان تفاوت موقعیتهای مختلف ارتباطی والدین و کودکان را مورد مطالعه قرار دادند. آنها انواع تعامل کلامی والدین با کودکان را در موقع غذا خوردن که جنبه مراقبت دارد و موقعیت بازی مورد مقایسه قرار دادند.
کودکان به طور طبیعی از تفاوتهای بین افراد از جمله جنسیت آگاه میشوند اما در طول دوره رشد ارزشیابی این تفاوتها از طریق خانواده، دوستان، معلمان یا رسانهها آموخته میشود.
روانشناسان و پژوهشگران علوم رفتاری به صورتهای مختلف به بررسی چگونگی این آموزش در کودکان پرداختهاند و مطالعه حاضر نیز در این راستا صورت گرفتهاست.
این پژوهش بخشی از مطالعه انستیتوی ملی بهداشت کودک و مطالعه رشد انسان در زمان مراقبتهای اولیه از کودک است.
ضبط فیلمهایی از تعامل والدین و کودکان
محققان برای جمعآوری اطلاعات به ضبط فیلمهای ویدئویی پرداختند که از چگونگی تعامل والدین و کودکان در 80 خانواده در دو شهر کوچک ایالت کانزاس آمریکا تهیه شدهبود.
آنها فیلمهای 15 دقیقهای از بازی کودکان با والدین خود و فیلمهای 10 دقیقهای از جلسات خوردن غذای کودک با والدینش ضبط کردند.
در این فیلمها تعامل والدین و کودکان در چهار الگوی مختلف مادر- پسر، مادر- دختر، پدر- پسر و پدر- دختر مورد نظر قرار گرفت.
نتایج تحقیق و ارزیابی آن
سپس محققان به تفاوتهایی نگریستند که در شیوه بازی ومراقبت از کودک از نظر کلامی جریان داشت و نیز پاسخهایی که کودکان در چنین موقعیتهایی از خود نشان میدادند.
یافتهها نشان داد: کیفیت تعامل بین والدین و کودکان بستگی به شرایط موجود دارد. محققان با مشاهده فیلمها دریافتند نوع تعامل کلامی والدین بسته به اینکه در چه شرایط تعاملی با کودک باشند فرق میکند.
وقتی والدین به کودکان غذا میدادند ارتباط آنها از نوع والد- محور بود و به نظر میرسید که کودکان میدانستند کنترل با والدین است. اما به هنگام بازی، تعامل از نوع کودک- محور بود و کودک در جهتدادن آن نقش بیشتری داشت.
از طرف دیگر اگرچه تفاوت رفتارهای کلامی کودکان پسر و دختر در موقعیتهای مختلف بسیار کوچک بود اما رفتار پدر و مادر به طور خاص به هنگام بازی با کودکان متفاوت بود.
به عبارت دیگر به نظر میرسید که کودکان میتوانند نشانههای رابطه را در تعامل با والد مرد یا زن خود دریافت کنند و رفتار خود را براساس شرایط و بدون توجه به جنسیت آنها سازگار سازند.
اما رفتار پدران و مردان اگرچه به هنگام رفتار مراقبت کننده از کودک مشابه بود اما به هنگام بازی فرق میکرد.
تفاوت برجسته زمانی آشکار شد که رفتارهای پدر و مادر با کودک در زمینههای مختلف بازی یا خوردن غذا مقایسه شد.
در طی بازی پدرها بیشتر جسور بودند و مادرها بیشتر رفتارهای تسهیل کننده و مشارکتگونه نشان میدادند اما در موقعیت خوردن غذا که صرفا یک رفتار مراقبت کننده است پدرها و مادرها شبیه به هم رفتار میکردند.
نویسندگان براین باورند که کودکان احتمالا رفتارهای متفاوت را درک میکنند و در طول زمان آنها را به نقشهای جنسیتی در خانواده ارتباط میدهند به طوری که مثلا پسرها بیشتر جسور و با جرات هستند و دخترها بیشتر انعطافپذیر و مطیع.
آنها چنین نتیجه میگیرند که این تحقیق نشان میدهد کودکان حتی دریک خانواده تجارب متفاوتی در تعامل بازیگونه خود با پدرو مادر دارند. این تجربههای متفاوت میتواند به کودکان درسهای غیرمستقیمی درباره نقشهای جنسی بدهد و برخی از الگوهای رفتاری خاص جنس معین را تقویت کند که بعدها به زمینههای خارج از خانواده نیز گسترش یابد.
تحقیقات مختلف عوامل متفاوت را در نقشپذیری جنسیتی کودکان مطرح کردهاند. از آن جمله میتوان به ترتیب تولد، تاثیر نگرشها و ویژگیهای شخصیتی و رفتاری پدر و مادر و سایر اعضای خانواده، نگرشها و اعمال دوستان، سیاستهای اعمال شده در مدرسه، و نیز نگرشهای اجتماعی القاشده از سوی رسانهها اشاره کرد.