نتایج یک پژوهش مقایسهای بین چین و آمریکا که اخیرا منتشر شده نشان میدهد تمایل به کسب رضایت والدین منجر به وضعیت بهتر تحصیلی کودکان میشود اما با بالارفتن سن، نوع فرهنگ در آن تغییر ایجاد میکند.
مطالعه که در شماره جدید مجله «رشد کودک» منتشر شده این تفاوت فرهنگی را به صورت کاهش انگیزه کودکان آمریکایی برای کسب رضایت والدین در طی دوران نوجوانی نشان میدهد در حالی که این احساس در نوجوانان چینی همچنان به قوت خود باقی است.
به نظر پژوهشگران در فرهنگ آمریکا دوره نوجوانی زمان دستیابی به هویت فردی است در حالی که در چین این دوره نشاندهنده مسئولیت کودک در کسب افتخار برای خانواده و زمانی است که آنها باید جبران فداکاریهای والدین را بکنند.
بنابراین نوجوان شدن در چین به معنای طغیان یا بریدن از زندگی خانوادگی نیست بلکه به صورت یک عضو مسئول خانواده درآمدن است.
به گفته اوا پامرانتز، پروفسور روانشناس دانشگاه ایلینوی در آمریکا کودکان آمریکایی در دوره نوجوانی احساس وظیفه کمتری در باره والدین خود دارند و کمتر هم نشان میدهند که عضو مسئول خانواده هستند در حالی که در چین چنین نیست.
پامرانتز در آمریکا و همکارانش در چین نگرشهای 825 دانشآموز 11 تا 14 ساله را در مناطق حاشیهای شیکاگو و چین بررسی کردند.
پژوهشگران، نظرات دانشآموزان درباره مدرسه و والدین آنها را به مدت دو سال پیگیری کردند مثلا از آنها پرسیدند که چقدر به والدین خود اعتماد دارند، احساس میکنند چقدر باید با والدین خود در خانه وقت صرف کنند و در ارتباط با آنها چقدر احساس ایمنی دارند.
ضمنا از آنها در باره انگیزه درسخواندن هم پرسیده بودند از جمله این که چقدر برایشان مهم است که رضایت والدین خود را بدست آورند یا به آنها نشان دهند که افرادی مسئول هستند.
پژوهشگران نمرات دانشآموزان در مدرسه را هم جمعآوری کردند.
پیوند بیشتر با والدین، وضعیت تحصیلی بهتر و احساس مسئولیت بیشتر
نتایج در هر دو کشور نشان داد دانشآموزانی که احساس پیوند به والدین خود داشتند و احساس وظیفه نسبت به آنها میکردند و نیز خواستار رضایت آنها بودند وضعیت تحصیلی بهتری داشتند.
پامرانتز میگوید کودکانی که کیفیت ارتباطشان با والدین عالی است و به آنها اعتماد دارند و احساس نزدیکی میکنند، نسبت به آنها احساس مسئولیت هم دارند و این حس ارتباط و نزدیکی در موفقیت تحصیلی آنها نقش دارد.
همچنین پژوهشگران در هر دو کشور یافتند که در طول زمان، علاقه کودکان آمریکایی و چینی به مدرسه کاهش یافته اما این کاهش انگیزه تنها در کودکان آمریکایی منجر به تلاش تحصیلی کمتر شده و در تلاش کودکان چینی تغییری ایجاد نکرده است.
به عبارت دیگر اگرچه دانشآموزان چینی با بزرگتر شدن مثل گذشته از مدرسه لذت زیاد نمیبردند اما مثل گذشته برای مطالعه، توجه و حفظ کردن تلاش کرده و وقت صرف میکردند.
به گفته سرپرست مطالعه در چین احساس مسئولیت نسبت به خانواده نه تنها از سوی والدین بلکه از فرهنگ جامعه نشات میگیرد و از آنجا که آموزش عشق و احترام به والدین و نیاکان در فرهنگ آمریکا وجود ندارد اعمال آن از سوی خانواده عملی نیست. در عوض والدین آمریکایی میتوانند انتظارات بالایی برای فرزندان خود قائل شوند و آنها هم از این انتظارات کاملا باخبر باشند.
این به معنای آن نیست که والدین باید دوست خیلی نزدیک کودکان شوند بلکه باید برای آموزش و هدایت آنها آماده باشند و در صورت ضرورت محدودیتهایی قائل شوند.
ایجاد تعادل بین هویت کودک و هدایت او
هر قدر والدین بیشتر روی کودکان خود سرمایهگذاری کنند و رابطه مثبت با آنها داشته باشند، حس عمل متقابل بیشتری در آنها پرورش خواهند داد.
به نظر سرپرست پژوهش والدین باید از آغاز به گونهای با کودکان خود رابطه برقرار کنند که دارای این پیام است:«تو عضو مسئول خانواده هستی و من مایلم همه کار برایت بکنم اما تنها خدمت من به تو کافی نیست.»
دکتر لوئیس کراس، روانشناس کودک و نوجوان در دانشگاه شیکاگو گفت که جای شگفتی نیست که دانشآموزان چینی با حس بیشتر عشق و احترام به والدین، در تحصیل موفقترند.
او که سخنگوی آکادمی روانپزشکی کودک و نوجوان آمریکاست در عین حال نوجوانی را زمان کسب استقلال و رشد هویت فردی میداند که نوجوان باید قدرت تصمیمگیری خود را رشد دهد و بیاموزد که از اشتباهات خود درس بگیرد.
قراردادن درازمدت کودکان در محیط به شدت سختگیرانه میتواند نتیجه معکوس ببار آورد چرا که خواست پیشرفت از سوی والدین تحمیل شده است و نه براساس انگیزه درونی فرد.
کراس نیز همانند ارزیابی همه روانشناسان با تاکید بر حفظ تعادل میگوید نکته کلیدی فرزندپروری از یک طرف عدم کنترل زیاد کودکان است تا حس کنترل و هویت آنها رشد کند و از طرف دیگر ضرورت ارائه ساخت و هدایتی است که کودکان و نوجوانان به آن نیاز دارند.